Animals That May Be Eaten
(Deuteronomy 14.3-21)
1 The Lord gave Moses and Aaron the following regulations 2 for the people of Israel. You may eat any land animal 3 that has divided hoofs and that also chews the cud, 4-6 but you must not eat camels, rock badgers, or rabbits. These must be considered unclean; they chew the cud, but do not have divided hoofs. 7 Do not eat pigs. They must be considered unclean; they have divided hoofs, but do not chew the cud. 8 Do not eat these animals or even touch their dead bodies; they are unclean.
9 You may eat any kind of fish that has fins and scales, 10 but anything living in the water that does not have fins and scales must not be eaten. 11 Such creatures must be considered unclean. You must not eat them or even touch their dead bodies. 12 You must not eat anything that lives in the water and does not have fins and scales.
13-19 You must not eat any of the following birds: eagles, owls, hawks, falcons; buzzards, vultures, crows; ostriches; seagulls, storks, herons, pelicans, cormorants; hoopoes; or bats.
20 All winged insects are unclean, 21 except those that hop. 22 You may eat locusts, crickets, or grasshoppers. 23 But all other small things that have wings and also crawl must be considered unclean.
24-28 If you touch the dead bodies of the following animals, you will be unclean until evening: all animals with hoofs, unless their hoofs are divided and they chew the cud, and all four-footed animals with paws. If you carry their dead bodies, you must wash your clothes, but you will still be unclean until evening.
29-30 Moles, rats, mice, and lizards must be considered unclean. 31 Whoever touches them or their dead bodies will be unclean until evening. 32 And if their dead bodies fall on anything, it will be unclean. This applies to any article of wood, cloth, leather, or sacking, no matter what it is used for. It shall be dipped in water, but it will remain unclean until evening. 33 And if their bodies fall into a clay pot, everything that is in it shall be unclean, and you must break the pot. 34 Any food which could normally be eaten, but on which water from such a pot has been poured, will be unclean, and anything drinkable in such a pot is unclean. 35 Anything on which the dead bodies fall is unclean; a clay stove or oven shall be broken, 36 but a spring or a cistern remains clean, although anything else that touches their dead bodies is unclean. 37 If one of them falls on seed that is going to be planted, the seed remains clean. 38 But if the seed is soaking in water and one of them falls on it, the seed is unclean.
39 If any animal that may be eaten dies, anyone who touches it will be unclean until evening. 40 And if any of you eat any part of the animal, you must wash your clothes, but you will still be unclean until evening; any of you who carry the dead body must wash your clothes, but you will still be unclean until evening.
41 You must not eat any of the small animals that move on the ground, 42 whether they crawl, or walk on four legs, or have many legs. 43 Do not make yourselves unclean by eating any of these. 44 I am the Lord your God, and you must keep yourselves holy, because I am holy. 45 I am the Lord who brought you out of Egypt so that I could be your God. You must be holy, because I am holy.
46 This, then, is the law about animals and birds, about everything that lives in the water, and everything that moves on the ground. 47 You must be careful to distinguish between what is ritually clean and unclean, between animals that may be eaten and those that may not.
Ovinamuinyo mbi mavi sokuriwa
(Deu 14:3-21)
1 Muhona wa yandja omazikamisiro nga ku Moses na Aron na tja ku wo: 2 “Otjiwaṋa tjOvaisrael tji raera nai: ‘Ovinamuinyo mbi ri kombanda yehi, nu mbi mamu sokurya ovyo mbi 3 mbi noviryo vine, nu mbi yoora. 4 Nungwari kamu nakusokurya Ongamero, orondu i yoora, nungwari kai nomiapi; i vareye ohakohoke; 5 nOhere, orondu i yoora, nungwari kai nomiapi; i vareye ohakohoke; 6 nOmbi, orondu i yoora, nungwari kai nomiapi; i vareye ohakohoke; 7 nandarire Ombinda wina, i vareye ohakohoke. 8 Onyama yovinamuinyo mbi amu ri ko, nu amu ṱunu komitundu vyavyo; vi vareye ovihakohoke.
9 “ ‘Mamu yenene okurya omuhoko ngamwa auhe wozohi nḓe novivava novikotji, 10 nungwari otjinamuinyo atjihe tjo momeva nu tji tji hi novivava novikotji, amu ri ko. 11 Ovinamuinyo otja imbyo vi vareye ovihakohoke nu onyama yavyo amu ri ko, nomitundu vyavyo amu ṱunu ko. 12 Avihe, mbi kara momeva nu mbi hi novivava novikotji, amu ri ko.
13 “ ‘Amu ri ko ozonḓera otja inḓa: Orukoze, nondjimbi, notjikuvikoze, nonguvi, 14 notjimbirinyama, 15 nekwara otja komihoko vyaro; 16 nombo, notjisiwi, nokakwaya kokuvare, 17 notjisiwi tjomawe, nonḓera yozohi, nondjimbi; 18 notjisiwi otjikeṋakeṋe, nonḓera yomuronga, nokanguvi; 19 nendongo, nonḓera yatjihongo otja komihoko vyayo, nondondamiti, nondiripuku.
20 “ ‘Oupuka auhe mbu novivava u vareye ouhakohoke, 21 pendje na imbwi mbu noviryo ovitukise okutukatuka na vyo pehi. 22 Mamu yenene okurya ozombahu otja komihoko vyazo, okutja ombahu ndji kayenda, nombahu yomokuti, nombahu ndji tuka, nombahu ndji honahona. 23 Nungwari oupuka auhe ouṱiṱi nounavivava, nu mbu honahona koviryo, vi vareye ovihakohoke.
24 “ ‘Novipuka mbi mavi tjiti kutja mu rire ovahakohoke; auhe ngwa ṱunu komitundu vyavyo ma rire omuhakohoke nga kongurova. 25 Nu auhe ngu ma tjindi okaṋa komitundu vyavyo, nga kohe ozombanda ze; nungwari eye ma rire omuhakohoke nga kongurova. 26 Ovinamuinyo avihe mbi nomiapi, nungwari mbi ha pamburukire tjinene, nu mbi yoora, ovyo ovihakohoke; auhe ngu ma ṱunu ku vyo ma rire omuhakohoke. 27 Ovinamuinyo avihe ovinaviryo vine, nu mbi kawondjera komangaha, ovyo ovihakohoke; auhe ngu ma ṱunu komitundu vyavyo ma rire omuhakohoke nga kongurova. 28 Nu wina auhe ngu ma tjindi omitundu vyavyo, nga kohe ozombanda ze; nungwari eye ma rire omuhakohoke nga kongurova. Ovyo vi vareye ovihakohoke.
29 “ ‘Noupuka mbwi u vareye ouhakohoke: Ohukuha, nEpuku, nOtjikoko otja komihoko vyatjo, 30 nOkaṱahoṋi, nOkanyengerere, nOtjiṱurukuhu, nOtjikamanyuru, nEsembi. 31 Auhe ngu ma ṱunu ku vyo tji vya koka ma rire omuhakohoke nga kongurova. 32 Nu avihe ku kwa wire omutundu wa tjimwe tjavyo mavi rire ovihakohoke, okutja otjiṋa atjihe otjiungurwa tjopomuti poo ombanda poo omukova poo ekutu poo otjiṋa ngamwa atjihe omundu tje ungura na tjo; otjo ngatji tuwe momeva, nungwari matji rire otjihakohoke nga kongurova; tjazumba otji matji rire otjikohoke. 33 Nu onyungu aihe yomunoko mu mwa wire tjimwe tjavyo, avihe mbi ri mu yo, mavi rire ovihakohoke, neṋe i nyainyee. 34 Nu ovikurya ngamwa avihe mbi mavi pu okuriwa, nu tji kwa tirirwa omeva ngu maye zu monyungu ndjo, mavi rire ovihakohoke. 35 Noviṋa avihe ku kwa wire omitundu vyavyo mavi rire ovihakohoke, kutja ezuko rozomboroto poo kutja ezuko uriri ngari nyanyaurwe; ovyo ovihakohoke, nu ngavi kare ovihakohoke. 36 Nungwari oruharwi nondjombo notjitoma tjomeva mavi rire ovikohoke. Ngamwa auhe ngu ma ṱunu komutundu wotjinamuinyo tji tja wire mo ma rire omuhakohoke. 37 Nomutundu umwe wavyo tji wa wire kombanda yondwi ngamwa aihe ndji mai kunwa, oyo mai kara ongohoke. 38 Nungwari tji kwa tirirwa omeva kombanda yondwi, nu tjazumba omutundu umwe wavyo au wire kombanda yayo, oyo mai rire ohakohoke.
39 “ ‘Tji pa koka otjinamuinyo tjimwe otjiriwa, ingwi ngwa ṱunu komutundu watjo ma rire omuhakohoke nga kongurova. 40 Nu ingwi ngu ma ri onyama yatjo, nga kohe ozombanda ze; nungwari ma rire omuhakohoke nga kongurova.
41 “ ‘Oupuka auhe ouṱiṱi mbu honahona pehi, amu ri ko, 42 kutja u kunguzuka kezumo, poo u kayenda koviryo vine, poo koviryo ovingi. 43 Amu rizunḓa oveni mokurya oupuka ngamwa auhe mbu nyangatara. 44 Orondu owami Muhona, Ndjambi weṋu. Eṋe mwa yapurwa nu mwa rira ovayapuke, ami tjinga ambi ri omuyapuke; notji mu hi nakusokurizunḓa oveni noupuka ngamwa auhe mbu honahona pehi. 45 Owami Muhona ngu mbe mu tjindisa mehi ra Engipte okurira Ndjambi weṋu. Rireye ovayapuke, ami tjinga ambi ri omuyapuke.
46 “ ‘Inga onge ri omatwako otja kovipuka na kozonḓera, na kovinamuinyo avihe mbi kara momeva, na kovinamuinyo avihe mbi nyangatara kombanda yehi. 47 Omazikamisiro nga maye mu tjiti kutja mu sore okuhaṋa pokati kouhakohoke noukohoke, na pokati kovipuka mbya pwa okuriwa novipuka mbi ha pwire okuriwa.’”