Paulub ge Tesalonikas ǃnâ ra aoǁnâ
1 O kha ge Paulub tsî Silab hâkha Amfipolis tsî Apolonias ǃnâ-u ge ǃkharu Jodeǁîn di sinagogeba* ūhâ ǃās Tesalonikas kōse. 2 Tsîb ge Pauluba ǁnaetib âb ǃoa sinagogeǃoabadi ǁga gere ǃgû tsîb ge saogu hâ ǃnona Sabbattsēdi ai khoen ǀkha xoade gere ǃhoaǂharugu. 3 Mîǃā tsî ra ǁgauǂuise, Xristub* nî tsâ tsî ǁōba xu khâi ǃkhais ge ǂhâbasa i ǃkhaisa. Tsîb ge “Nēb ge a Xristu, Jesub ǁîb xa ta ra aoǁnâba duba” ti ge mî. 4 Tsîn ge ǀnîn âna gowadanhe tsî Paulub tsî Silab hâkha ǀkha ge ǁaeǁaesen, kai ǃgôab di eloǃaoǃgâxa Grikeǁîn tsî ǂgui ǀgapise ǃgôasa taradi tsîna.
5 On ge Jodeǁîna surib xa ǀoa tsî ǃgangu ǃnâ ǂoa tsî ǁamaǂharuguǃkhaib tawa ǂkhabadī-aoga ū, khâikhâisen ǃnansa ǂnubi tsî ǃāsa ge gongonǃnâ. Tsîn ge Jasonni di omsa ge ǁnāǂam, Paulub tsî Silab tsîkhan nî ǂnubis ǁga ǂgaeǂuise. 6 Xawe ǁîkhan ge ǁnāpa hō tama i, on ge Jasonni tsî ǀnî ǂgomsaben ǁnāpa ge hâ ina ǃkharaǂoaxa tsî ǃās di danaǂgaeǂguis tawa ge sī-ū. Tsîn ge gere ǂgaiǂui: “Nēkha hîa ǃhūbaiba ra ǀgomǀgomkha tsîn ge nēpa ge hā, 7 tsî Jasonni xa ǁîb oms ǃnâ ge ǃkhōǃoahe. Tsî gu ge ǁîgu hoaga Kaesari di ǂnûiǂgāde ǃûǂam tsî ǀnî gao-aob, Jesub ti ǀon hâb hâ ti ra mî.”
8 Tsî nēnan ge ǁnâu, on ge ǃās di ǂgaeǂguis tsî khoena kaise ge ǂkhîoǃnâ. 9 Tsîn ge ǁamaǂuimarisan ge Jasonni tsî nauna xu ǃkhōǃoao ǁîna ge ǁnāxū.
Paulub tsî Silab tsîkha ge Bereas ǃnâ ra aoǁnâ
10 ǁNā ǃuis ǂûs ain ge ǂgomsabena Paulub tsî Silab hâkha Bereas ǁga ge sîǂoa. Tsî ǁnāpa kha ge sī, o kha ge Jodeǁîn di sinagogeb ǁga ge ǃgû. 11 Tesalonikas di khoen xan ge ǁîna ge ǁnâuǃāxa i, tsîn ge ǁîna turaxasib ǀkha mîsa ǃkhōǃoa tsî tsēkorobe Xoade gere ôaǃnâ, nē xūn a ama ǃkhaisa nî ǂanǂuise. 12 Tsî nēs xa ǃaromahe hâsen ge ǂguin âna ge ǂgom, ǀgapiǃgôahesa Grikeǁî taradi aogu tsîna.
13 Xawe Jodeǁîn Tesalonikas din ge Paulub ra Bereas tsîn ǃnâ Elob di mîsa aoǁnâ ǃkhaisa ǁnâu, on ge ǁkhāti ǁnāpa ge sī, ǂnubisa ra khâikhâiǃnâ tsî ǂkhîoǃnâsiba ǃaromase. 14 On ge ǂgomsabena ǁnātimîsi Pauluba huri-ammi ǁga ge sî tsî kha ge Silab tsî Timoteub tsîkha ǁnāpa ge hâ. 15 On ge ǁnān Pauluba ge ǁnūna ǁîba Atenes kōse ge hā-ū. Tsîn ge Pauluba xu mîmā-i ǃhaese kha nî ǁîb tawa sīs di-i, Silab tsî Timoteub hâkha ǃoa hâ-e ǃkhōǃoa tsî ǁî-i ǀkha ge oa.
Paulub ge Atenes ǃnâ ra aoǁnâ
16 Ganupeb Pauluba Silab tsî Timoteub hâkha Atenes ǃnâ ǃâu hâ hîas ge gagas âba ǃās ǁgôa-elogu xa ǀoa hâ ǃkhais xa kaise gere ǂkhîoǃnâ. 17 ǁNā-amagab ge sinagogeb ǃnâ Jodeǁîn tsî eloǃaoǃgâxa Jodeǁî taman* tsîn ǀkha gere ǃhoaǁare tsî ǁkhāti tsēkorobe ǁnān hîa ǁamaǂharuguǃkhaib tawa ra sīn ǀkha gere ǃhoa.
18 Tsî gu ge ǁkhāti ǀnî Epikure tsî Stoi ǂansegu ǀkha gere ǂnoagu. Tsîn ge ǀnîna “Tarenab kha toxopa nē kai ǃhoa-aoba nî mî?” tsîn ge nauna “ǁÎb ge ǃhao eloǃoaban di aoǁnâ-ao” ti gere mî. ǁÎb gere Jesub tsî ǁîb di ǁōba xu khâis di ǃGâiǂhôasa aoǁnâ xui-ao. 19 Tsîn ge ǁîba ǃkhō tsî Areopaxub tawa sī-ū tsî ge mî: “ǂAn ǁkhā i da kha a nēts ra ǃhoa ǀasa ǁkhāǁkhās tare ǃkhaisa? 20 Sats ge kaise ǃhao xūna ra ǃhoa tsî ge ge sige tsîna nē xūn a tare ǃkhaisa ra ǂan ǂgao.” 21 Tsîn ge hoaraga Ateneǁîn tsî ǁnāpa ge sari hâ i ǃhaokhoen tsîna ǀnî xū-i xare-e ge dī tama hâ i, ǃhoa nîse tamas ka ion ǀasa xū-e nî ǁnâuse ǀguis ose.
22 Ob ge Pauluba Areopaxub ǁaegu khâi tsî ǁîna nēti ge gowaǀî: “Ateneǁîdo, hoan ǃnâ du kaise eloǃaoǃgâxa ǃkhaisa ta ge go mû. 23 Sadu ǃās ǃnâ ta ra ǃgû tsî kōma hîa ta ge ǀgoreǀîǃnâ du ra ǃkhaide go mû. Tsî ta ge sadu ǂnubi hâ altar-i hîa ‘ǂAnsa tama Elob ǃoa’ ti a xoa-aisa-e go mû. ǁÎb hîa du ǀūǂamsib ǃnâ ra ǀgoreǀîb xa ta ge ra aoǁnâba du.
24 “ǁÎb ge ǁnā Elob, ǃhūbaib tsî ǁîb ǃnâ hâna ge dība. Tsî ǁîb a ǀhommi tsî ǃhūbaib di ǃKhū amagab ge ǁîba ǃomgu ǀkha kuruhe hâ tempelgu ǃnâ ǁan tama hâ, 25 tsîb ge khoesi ǃomgu ǀkha ǃoabahe tama, xū-eb ǁîba ǂhâba hâs xase, ǁîb ra ûib tsî ǀoms tsî hoaraga xūna mā amaga. 26 Tsîb ge ǁîba ǀgui khoeba xu hoaraga ǁaedi ǃhūbaib ai hâde ge ǂnubi tsî ǁkhāti ǀnai ǁaeb aiǃâ kamagu tsî ǃhūǀgoradi, mâ ǁaes nî mâpa hâ ǃkhais dide ge mîǁgui hâ i, 27 în Eloba ôa, în ǀnîsi tsananama tsî ǁîba hō, sada xub kaise ǃnūse hâ tama xuige. 28 ǀNî ǀgaipetsana xoa-aon sadu din ge mî khami:
“ ‘ǁÎb ǃnâ da ûi, gon tsî hâ xui-ao’
Tsîn ge ǀnî ǀgaipetsana xoa-aona mî khami
‘Sada tsîn ge a ǁîb ôananôagub di.’
29 Tsî da ge Elob ôananôagub di da a amaga ǂâi tide elosib ǃhuniǀurib, ǀhaiǀurib tamas ka io ǀui-e xu ǂnubihe hâ ī-i, khoe-i di ǁkhāsib tsî ǂâiǀgauba xu kurusa-i khami ī ǃkhaisa. 30 ǀŪǂamsib di ǁaeb, khoen ge Eloba ǀū ib ǃnâb ge Eloba gere kōǃkharuǀkhā, xaweb ge nēsi mâ-i hoa-i nî ǃhobasen ǃkhaisa ra mîmā. 31 ǁÎb ge ǀgoraǃgâs di tsēsa ǁnāb hîa nē ǃhūbaiba ǂhanu-aisib ǀkha nî ǀgoraǃgâba ge mâiba tsîb ge ǁîbab ge ǁōba xu a ǂkhaiǂkhais ǀkha hoa khoena ǁaposasiba ge mā.”
32 ǁŌ hân di ûib ǃoa ǂkhaiǂkhaihesan ge ǁnâu, on ge ǀnîna ǁîba gere ǃhō, xawen ge ǀnîna “ǁKhawa da ge ǁkhāti nēn ǂama satsa nî ǃgâ” ti gere mî. 33 Tsîb ge Pauluba ǁîna xu ge bē. 34 On ge ǀnîna ǁîb ǀkha ǀhû tsî ge ǂgom. ǁÎn ǃnâ ra ge Areopaxuǁîb Dionisiub tsî Damaris ti ge ǀon hâ i taras tsîra ge hâ i tsî ǀnîn tsîna ǁîra ǀkha.
Ezunganeno mOtesalonika
1 Paulus na Silas va kayenda komurungu ave tuurunga Amfipolis na Apolonie nave ya mOtesalonika mu mwa ri osinagoge. 2 Nu Paulus wa hita mosinagoge otja tjaa tjiti, nu mOmasabata yetatu wa kara ama patasana kuna wo okuza momatjangwa. 3 Eye aa handjaura omatjangwa nokuraisa mu wo kutja Omutwirisiwa wa sere okuṱa nu wa sere okupenduka movakoke. Paulus wa tjere: “Ingwi Jesus ami ngu me hongononene eṋe eye onguri Omutwirisiwa.” 4 Ovajuda tjiva va popwa i omahungi wa Paulus, narire tji ve rikutu ku ye na Silas; wina ovakazendu ovengi ovayozikwa notjimbumba otjinene tjOvagrike tji tji nondira ku Ndjambi tje rikuta kuna Paulus na Silas.
5 Nungwari Ovajuda va ṱeruru na wo, ave woronganisa ovandu tjiva vakauriri motupanda nu ave utu otjira tjovazunganise. Owo va tjita ezunganeno motjihuro atjihe nave taurire mondjuwo yomurumendu wena Jason kutja nani mave vaza mo Paulus na Silas, nu ve ve ete kotjiwaṋa. 6 Nungwari tjinga ave he ve vazere mo, arire tji va nana Jason novakambure tjiva okuveeta kovanane votjihuro nu ave ravaere amave tja: “Ovandu mba va tjita ezunganeno akuhe! Nambano owo ve ya kotjihuro tjetu, 7 nu Jason we ve sekirisa moye. Owo avehe ve teya omazikamisiro wombara ya Roma nu ve tja pe nombara yarwe, nena rayo oJesus.” 8 Nu mokuhungira omambo nga aave zunganisa otjimbumba tjovandu novanane votjihuro. 9 Ovanane va sutisa Jason novakwao imbi ovimariva mbyaa vi heperwa po kutja arire tji va isiwa, nu tjazumba ave ve esa ave i.
Paulus na Silas mOberea
10 Tjimanga tji kwa rira ouṱuku, ovakambure va hindire Paulus na Silas kOberea. Nu tji ve ya ngo, arire tji va i kosinagoge yOvajuda. 11 Ovature va Berea va ri nombango tjinene pu imba Ovatesalonika okuyakura omazuvarisiro wa Paulus. Owo aave puratene kembo ra Ndjambi nonḓero onene, nu eyuva arihe aave konḓonona omatjangwa okutjiwa kutja imbi Paulus mbi ma hungire ovyo ouatjiri. 12 Novengi mokati kawo va kamburire, novakazendu ovengi Ovagrike ovayozikwa novarumendu ovengi Ovagrike wina va kamburire. 13 Nungwari Ovajuda mOtesalonika tji va zuva kutja Paulus wina wa zuvarisa embo ra Ndjambi mOberea, arire tji va i ngo nave kayaruka okuhandjisa nokuhohiza ovazunganise. 14 Tjimanga ovakambure ave twara Paulus komukuro wokuvare; nungwari Silas na Timoteus owo va kara pehi mOberea. 15 Ovarumendu mba twara Paulus va ya nga kOatene, tjazumba ave kotoka kOberea nomambo Paulus nga raa wokutja Silas na Timoteus nga ve ye kuye tjimanga.
Paulus mOatene
16 Paulus ngunda ama undjire Silas na Timoteus mOatene wa kurungisirwe tjinene indu tja munine kutja motjihuro mu noviserekarera vyovisenginina ovingi tjinene. 17 Eye otja kara nombatasaneno mosinagoge kuna Ovajuda naimba mbe he ri Ovajuda, mba ri nondira ku Ndjambi, nu wina eyuva arihe poruveze romarandero eye aa hungire kuna ovakapite. 18 Nozonongo zorive zOvaepikuri nozOvastoiki za patasana kuna ye. Tjiva za pura aze tja: “Omundu kotjitakanyo ngwi ma vanga okutja tjike hapo?”
Ovakwao ave ziri nai: “Eye ngahino kamuhungirire po woomukuru wozonganda are?” Owo va tja nao Paulus tjinga aa zuvarisa Jesus nombendukiro ye. 19 Nowo opu va kamburire Paulus ave mu twara kovanane votjihuro kOareopagus, ave katja: “Eṱe matu vanga okutjiwa kutja omahongero omape nga ngu mo hungire owatjike. 20 Oviṋa tjiva mbi matu ku zuu amo hungire, eṱe katu vi i, notji matu vanga okutjiwa kutja ovyo mavi hee tjike.” 21 Ovature va Atene novozonganda mba turire mo kave yandjerere oruveze rwawo kotjiṋa tjarwe posi yokuserekarera nokupuratena komahungi omape. 22 Paulus arire tja kurama komurungu wovanane votjihuro a tja: “Eṋe va Atene, ami me munu kutja mu avihe eṋe oweṋe ovanangamburiro tjinene. 23 Ami tjinga amba ryanga motjihuro tjeṋu nokutara poṋa apehe pu mu rikotamenena, otjinga amba muna otjipunguhiro ku kwa tjangwa nai: ‘Ku Ndjambi ngu he iwe.’ Ingwi eṋe ku mu rikotamena, amu he mu i, ami nambano ongu me mu zuvarisire. 24 Ndjambi ngwa uta ouye na imbi avihe mbi ri mu wo, eye onguri Muhona weyuru nehi, neye ka tura mozondjuwo ozonḓere nda tungwa nomake wovandu. 25 Eye wina ka hepa okurikenderwa i ovandu, tjinga e ri ye omuini ngu yandja omuinyo nosuvaneno noviṋa avihe ku ngamwa auhe. 26 Nu pomundu umwe eye wa utire po omihoko avihe vyovandu, nu e vi turisa mouye auhe. Eye omuini rukuru ongwa twire po otuveze otusemba nomiruko vyomaturiro wavyo. 27 Ndjambi ovandu we ve utira okumupaha, nokutja nani mave pambaha okumumuna. Nungwari eye hapo ke ri kokure na eṱe atuhe, 28 otja omundu worive pa heere a tja:
‘Mu ye omu tu nomuinyo nomu tu nyinganyinga nomu tu ri.’
Poo otja ovatjange veṋu vomiṱanḓu punga amave tja:
‘Eṱe wina oweṱe orukwato rwe.’
29 Eṱe tjinga atu ri orukwato rwa Ndjambi, otjinga atu ha sokutjangovasi ongaro ye ya sana notjiserekarera tjongoldo notjosilveri notjomawe, mbya hongwa nounongo nouripura womundu. 30 Ndjambi wa zembira ovandu itwi otuveze owo tuyave he mu tjiwa, nungwari nambano, eye meve rakiza avehe akuhe kutja ve ise ozondjira zawo zouvi, 31 tjinga a zikamisa eyuva eye mu ma pangura ouye nousemba mokutwa po omurumendu eye ngwa toorora. Notjiṋa hi we tji raisa ongahukiro ku avehe indu tja pendura omurumendu ngwi movakoke!”
32 Nowo tji va zuva Paulus ama hungire ombendukiro movakoke, tjiva arire tji ve mu nyekerere, novakwao ave tja: “Matu vanga okukuzuva amo hungire oviṋa mbi rukwao.” 33 Tjazumba Paulus a zu po pu wo. 34 Ovarumendu tjiva va panḓera pu Paulus nave kambura, nu umwe wawo wa ri Dionisius, okaṋepo kOareopagus, nomukazendu wina wena Damaris, novandu ovakwao tjiva.
