Naboti di draibeǃhanab
1 Gao-aob Axab di gao-ommi Jesreels ǃnâ mâb ǀgūseb ge Nabot ti ǀon hâ khoeba draibeǃhanaba ge ūhâ i. 2 ǀGuitsēb ge Axaba Naboti ǃoa ge mî: “Sa draibeǃhanaba mā te, ti gao-ommi ǀgūseb ǁgoe xuige, î ta ǁnāpa ǃhanaǂûna ǂgā; o ta ge ǁîb amǃnâs ai ama-ai draibeǃhanaba nî mā tsi tamas ka io ta ge ǂhâbats kao mari-e nî matare tsi.”
3 Ob ge Nabota “Nē draibeǃhanaba ta ge ti aboxaga xu ge ǀumi tsîb ge ǃKhūba ǂgao tama hâ, ǁîba ta satsa nî māsa” ti ge ǃeream.
4 Ob ge Axab Naboti mîs xa ǃkhobo tsî ǁaixa hâse oms âb ǁga ge ǁaru. ǁÎb ge kharob âb ai ǂnubiǂgoab ǁga kō hâse sī ge ǁgoe tsî ǂû-i tsîna ge ǂû ǂgao tama hâ i. 5 ǁÎb taras Isabels ge ǁîb tawa sī tsî “Tare-i xats nēti ǃkhobo hâ tsî ǂû-i tsîna ǂû ǂgao tama?” ti ge dî bi.
6 Ob ge ǁîba ge ǃeream: “Naboti go mā te ǃereams ǃaromas ge. ǁÎba ta ge go ǂgan, îb ǁîb di ǃhanaba tita ai ǁamaxū tamas ka io ta ǂhâbab ka, o ǀnî ǃhanaba ǁnāb amǃnâs ai mā bi, xaweb ge ǁîba ǁnā ǃhanaba ta a hō ǁoa ti go mî.”
7 Os ge Isabelsa ge mî: “Satsa Israeli di gao-ao tamatsa? Khâima, î ǂû, îts tā ǂâiǂhansen, tita ge Naboti draibeǃhanaba nî mā tsi xuige.”
8 Tsîs ge Axab ǀons ǃnâ ǂkhanide xoa tsî ǁîb di saos ǀkha ǂganam tsî ǁîde Naboti ǃās, Jesreels di ǂamkhoegu tsî ǃkhūǁîgu tsîna ge sîba. 9 ǁÎs ge ǁnā ǂkhanidi ǃnâ nēti ge xoa hâ i: “ǂÛtama* hâs tsēsa ǂgaiǂui, î hoaraga khoena ǂgaiǀhao tsî Nabota khoen hoan nî mû bise aisǀkhāb ai ǂnû kai. 10 A kha ǀgam xūtama khoekha ǁîb ǃoa-ai ǂnû tsî gao-aob tsî Elob tsîkhab ge ǃkhāǃkhā ti ǁîb ǃoagu ǀhûǀguitimî, î ǁnās khaoǃgâ ǃāsa xu ǂoa-ū tsî ǀuiǁhomǃan bi.”
11 O gu ge ǂamkhoegu tsî ǃkhūǁîgu tsîga Isabels ge ǁîga ǂkhanidi ǃnâ mîmā khami ge dī. 12 ǁÎgu ge ǂûtama* hâs tsēsa ǂanǂan, khoena ǂgaiǀhao tsî Nabota aisǀkhāb ai ge ǂnû kai. 13 O kha ge ǀgam xūtama khoekha ǁîb ǃoa-ai ǂnû tsî ǁîba gao-aob tsî Elob tsîkhab ge ǃkhāǃkhā ti ge ǀhapimā. O gu ge ǃāsa xu ǂoa-ū tsî ge ǀuiǁhomǃan bi. 14 ǁNās khaoǃgâ gu ge Isabelsa “Naboti ge go ǃgamhe” ti ge haisiba.
15 Isabels ge nē ǂhôasas ge ǁnâuo, Axab ǃoa ge mî: “Naboti ge ǁō goba xuige ǃgû, îts ǁnā ǃhanab, sats aib ge ǁamaxū ǂgao tama hâ iba sī ū.” 16 Ob ge Axaba ǁnātimîsi ǃhanabab nî ūbasenga khâi tsî ǁnāǀî ge ǃgû.
17 Ob ge ǃKhūba kēbo-aob Eliab, Tisbets dib ǃoa ge mî: 18 “Khâi, îts Israeli di gao-aob Axab, Samarias ǃnâ hâba ǃoa ǃgû. ǁÎbats ge Naboti draibeǃhanab, ǁîb ǃoab go ūbasenni nîse ǁgôab tawa nî ǀhao-ū. 19 ǁÎba mîba ǃKhūb ge nēti ra mî: ‘Khoeba ǃgam tsîts kha noxopa ǁîb din tsîna ra ūbasen?’ Îts ǁkhāti mîba bi: ‘Naboti ǀaoban go tsā ǃkhais ǂûs ain ge arina sa ǀaob ona nî tsā.’ ”
20 Axab ge nēsab ge mîbahe, o Eliab ǃoa “ǀHao-ū tets go ti khākhoetse?” ti ge dî.
Ob ge Eliaba ge ǃeream: “Î, ǀhao-ū tsi ta go. ǃKhūb mûǁae ǂhanu tamana dīsats go māsen 21 xui-aob ge ǃKhūba ra mî: ‘Tita ge tsūǀkhāba sa ǂama nî hā-ū tsî sa surib di aoregu hoaga, kaiga xu ǂkhamgu kōse Israeli ǃnâ nî hîkākā. 22 Israelǁînats ge ǁoreb ǃnâ ǂgaeǂguiǂgā ǃkhais ǀkhats ge tita ǃkhāǃkhā amaga ta ge Nebati ôab, Jerobeammi di surib tsî Ahiab ôab, Baasab di surib ǀkha ta ge dī khami sa surib tsîn ǀkha nî dī.’ 23 Tsî Isabels xab ge ǃKhūba ge mî arin ǁîs di sorosa Jesreels ǃnâ nî ōsa. 24 Sa surib din xa ga ǃās ǃnâ ǁō-i hoa-i ge arin xa nî ōhe tsî ǃaub ǃnâ ga ǁō-i hoa-i ge kai-anidi xa nî ǂûhe.”
25 Khoe-i xare-i ge hâ tama hâ, Axab khami ge ǃKhūba i nî ǃkhāǃkhāse ǁîb mûǁae ǂhanu tamana dī-e, tsî nēn hoanab ge taras Isabels xa ǁgarihe tsî ge dī. 26 ǁÎb ge ǁgôa-elo-īga ǀgoreǀîs ǀkha kaise ui-uisa ǁoreba ge dī, Amorǁîn, ǃKhūb ge Israelǁîn aiǃâ ǃhūb âna xu ǁgariǂuin gere dī khami.
27 Axab ge nē mîdeb ge ǁnâuo saran âba ǀkhau, ǃoab sarana ana tsî ǂûtama ge hâ. ǁÎb ge ǃoab saran ǀkha gere ǁgoe tsî ǃkhobo hâse gere ǃgûma.
28 Tsîb ge ǃKhūba kēbo-aob Eliab ǃoa ge mî: 29 “Mûts go mâtikōseb go Axaba ti aiǃâ ǃgamǃgamsen ǃkhaisa? Tita aiǃâb go ǃgamǃgamsen amaga ta ge ǁnā tsūǀkhāba ǁîb di ûiǁaeb ǃnâ hā kai tide, xawe ta ge ǁîb ôab di ûiǁaeb ǃnâ ǁnā tsūǀkhāba Axab surib ǂama nî hā kai.”
Otjikunino tjomivite tja Nabot
1 Popezu nondjuwo youhona ya Ahab, ombara ya Samaria, motjihuro tja Jesreel mwa ri otjikunino tjomivite tjomurumendu wena Nabot. 2 Noruveze rworive Ahab wa tja nai ku Nabot: “Ndji pao otjikunino tjoye tjomivite, mbi ise po otjikunino tjandje tjovihape, orondu otjo tji ri meṋe yondjuwo yandje youhona. Ami me ku pe mo otjikunino tjarwe tjomivite otjiwa pu tjo poo ove tji movanga me ku sutu mo otjimariva tjonḓengu yatjo.”
3 Nabot wa zira na tja: “otjikunino tjomivite hi mbe tji rumata kootate. Muhona we ndji tjaera kutja e he tji yandja kove.”
4 Ahab arire tja yaruka koye nomunyengwatima nomapindi mena romambo wa Nabot nga hungira ku ye. Eye wa rangavara kotjiraro tje a tara mekuma rondjuwo, nu ka rire ovikurya. 5 Omukazendu we Isebel ope era ku ye ne mu pura a tja: “Wa nyengwa tjike tji u hi nokurya?”
6 Ahab wa zira a tja: “Mba nyengwa omambo wa Nabot nga hungire ku ami. Ami mba ningire okuranda otjikunino tje tjomivite poo tji ma vanga mbi mu pe mo tjarwe; nungwari eye wa rurupara.”
7 Isebel wa zira a tja: “Kaove ngu u ri ombara are? Penduka, kara nomutima omuwa nu u rye ovikurya! Ami me ku kamburire otjikunino tja Nabot!”
8 Isebel wa tjanga otutuu mena ra Ahab, na twako otjihako tja Ahab, ne tu hindi kovahongore na kovaingona mba tura mOjesreel. 9 Otutuu twi twa tja nai: “Zuvariseye eyuva rokuritjaera kovikurya, woronganiseye otjiwaṋa, nu haamiseye Nabot poṋa pondengero. 10 Eteye ovandu vevari ovanahanḓu mbu mave mu kuminine kutja wa yamburura Ndjambi nombara. Tjazumba mu pitiseye motjihuro mu kemuzepe nomawe.”
11 Ovahongore novaingona mba turire mOjesreel va tjita otja Isebel pa rakiza. 12 Owo va zuvarisa eyuva rokuritjaera kovikurya, ave woronganisa otjiwaṋa nave haamisa Nabot poruveze rwondengero. 13 Imba ovanahanḓu vevari ve mu kuminina komurungu wotjiwaṋa kutja eye wa yamburura Ndjambi nombara; nu Nabot opa pitisirwa motjihuro na kaṱa nomawe. 14 Nowo va hinda ombuze ku Isebel yokutja Nabot wa ṱu.
15 Isebel tja za nokuzuva ombuze ndji, wa tja nai ku Ahab: “Nabot wa ṱu. Nambano twende u kakambure otjikunino tjomivite, ihi tja panḓa okurandisa kove tji rire otjoye.” 16 Mokamanga Ahab otja ya kotjikunino tjomivite tja Nabot okukaisa po otje.
17 Muhona wa tja nai komuprofete Elia wa Tisbe: 18 “Twende kombara Ahab wa Samaria. Mo mu vaza motjikunino tjomivite tja Nabot ama vanga okuisapo otje. 19 Mu raera kutja ami, ngu mbi ri Muhona, me tja nai ku ye: ‘Tji wa zu nokuzepa omurumendu ngwi, mo kambura ouini we wina are?’ Mu raera kutja ami me tja nai: ‘poṋa tjingepo ozombwa pu za rasere ombinḓu ya Nabot opunga amaze rasere ombinḓu yoye wina!’ ”
20 Ahab tja muna Elia, we mu zira a tja: “We ndji munu are, munavita na ami?”
Elia we mu zira a tja: “Ii, mbe ku munu. Ove we riyandja kokutjita imbi mbi hi nokutjata ku Muhona. 21 Muhona opu ma tjere nai kove: ‘Ami me eta oviwonga kombanda yoye. Me isa po ove nomuvena auhe meṱunḓu roye, omutanda nomukururume wina. 22 Eṱunḓu roye mari sana ku indi rombara Jerobeam, omuzandu wa Nebat, na indi rombara Basa, omuzandu wa Ahija, tjinga awe ndji pindikisa tjinene no turisa Ovaisrael ondjo.’ 23 Nu ohunga na Isebel Muhona ma tja na: Ozombwa maze rire orurova rwe motjihuro tja Jesreel. 24 Nu auhe wovazamumwe voye ngu ma kokere motjihuro, ma riwa i ozombwa, nu auhe ngu ma kokere mokuti, ma riwa i ozonguvi.”
25 Kape na umwe warwe ngwe riyandjere okutjita ouvi oparukaze nai momurungu wa Muhona otja Ahab, tjinga a pukisirwa ko i omukazendu we Isebel. 26 Ahab wa tjita ourunde ounene wohoṋi mokukarera oomukuru vovisenginina, Ovaamori punga aave tjiti, imba Muhona mba ramba mehi, Ovaisrael tji ve ya.
27 Elia tja mana okuhungira, Ahab wa nyondorora ozombanda ze, ne ze hukura na zara ekutu. Eye wa panḓa okurya na rara mekutu na ryanga e nondjenda.
28 Muhona wa tja nai komuprofete Elia: 29 “Ko mwine Ahab tje risusuparisa komurungu wandje are? Eye tjinga a tjiti nai, ami hi nokueta otjiwonga kombanda ye ngunda e nomuinyo, nungwari me eta otjiwonga keṱunḓu ra Ahab momayuva wouhona womuzandu we.”
