Josef ma handjaura oturoto twa Farao
1 Ozombura mbari tji za kapita, Farao wa rota kutja wa kurama ponḓonḓu Nil. 2 Notji mwa pita ozongombe hambombari ozonḓenḓu ozombwa nḓa ṋuna monḓonḓu naze utu okurya ehozu. 3 Tjazumba ape piti ozongombe zarwe hambombari ozonḓenḓu monḓonḓu; ozo za rambukire nu za ri ozombi tjinene. Nozo ze ya naze kurama pozongwao pomukuro wonḓonḓu. 4 Nu ozongombe nḓa ozombi nozondambi za rya inḓa ozombwa nozonḓune hambombari. Nu Farao arire tja yanḓimuka. 5 Neye wa rara na roto rukwao. Nu tara, pa ri ovihweka hambombari vyovikokotwa mbya hapa komukono umwe; ovyo vya twako, navi horo. 6 Tjazumba pa hapa ovikwao hambombari ovirambi nu mbya nyosiwa i ombepo yokumuhuka. 7 Nu imbi ovihweka ovirambi vya ṋiṋa imbi ovihweka hambombari. Farao wa yanḓimuka na munu kutja aa roto. 8 Nomuhuka mbo oturoto twi twe mu kurungisa. Neye otja kaisana ozondjai nozonongo za Engipte ne ze raere oturoto twe. Nungwari kapa ri umwe, ngwaa sora okumuhandjaurira two.
9 Nu ingwi omutye omunane womavinu wa tja ku Farao: “Ami ndino me ṱokurihepura kutja mba tataiza. 10 Farao wa ṱire omazenge novakarere ve, na twa ami nomunane wovatereke vozomboroto motjovakamburwa mondjuwo yomunene wovatjevere. 11 Ouṱuku umwe twa rota; auhe wa rota oruroto rwe nomaheero warwo oruini. 12 Nu pa ri Omuheberi omutanda puna eṱe, nomukarere omunane wovatjevere; neṱe twe mu raera oturoto twetu, neye we tu handjaurira ama raere auhe omaheero woruroto rwe. 13 Nu pa kara otja indu tje tu handjaurira: Ami mba yarurwa motjinungura tjandje, nu ingwi omutereke wozomboroto wa turikwa.”
14 Farao arire tja hindi ovandu okukaeta Josef; nu tjimanga ve mu pitisa motjovakamburwa nu kombunda tjaza noku rikurura ozondjise, nokuzara ozombanda ozarwe ve mu twara komurungu wa Farao. 15 Farao arire tja tja ku Josef: “Ami mba roto oruroto, nu kape na umwe ngu ma sora okuruhandjaura. Ami mba raerwa kutja ove tji wa zuu oruroto u sora okuhandjaura.”
16 Josef wa zira a tja: “Kawami! Nungwari Ndjambi ongu ma yandja ku Farao eziriro enanyuṋe.”
17 Farao arire tja tja ku Josef: “Ami mba roto kutja mba kurama pomukuro wOnil, 18 notji pe ya ozongombe hambombari ozonḓenḓu ozombwa okuza monḓonḓu naze utu okurya ehozu. 19 Nu tjazumba otji pe ya ozongombe zarwe hambombari ozonḓenḓu ozondambi nozombi tjinene nḓu mbi hi na mba mwine mehi arihe ra Engipte. 20 Nozongombe nḓa ozondambi nozombi za rya inḓa ozondenga ozonḓune hambombari. 21 Nungwari tji za zu nokuzerya, ape ha ningi ngu ma tjiwa kutja za ri ozongwao; orondu aaze munika navi tjimuna rutenga. Tjazumba ami e yanḓimuka. 22 Ami wina mba roto kutja mba munu ovihweka vyovikokotwa hambombari mbya hapa komukono umwe nu mbya hora. 23 Tjazumba e munu ovihweka hambombari mbya kukuta novirambi nu mbya nyosiwa i ombepo yokumuhuka. 24 Ovihweka vyovikokotwa hambombari imbi ovirambi vya ṋiṋa imbi ovihweka hambombari mbya twako nawa. Ami otji mba raera oturoto twandje kozondjai, nungwari kapa ri imwe ndja sora okutuhandjaura.”
25 Josef arire tja tja ku Farao: “Oturoto twi atuyevari matu hee otjiṋa tjimwe. Ndjambi wa raere ku Farao imbi mbi ma tjiti. 26 Ozongombe nḓa ozonḓune hambombari okutja ozombura hambombari, novihweka vyovikokotwa hambombari mbya twako nawa, wina ozombura hambombari; oto matu hee otjiṋa tjimwe. 27 Nozongombe nḓa hambombari ozondambi nozombi nḓe ya kombunda yainḓena, novihweka imbi hambombari vyovikokotwa ovirambi nu mbya nyosiwa i ombepo yokomuhuka, okutja ozombura hambombari zourumbu. 28 Pe ri otja indu tji mba raere ku Farao: Ndjambi wa raisire Farao imbi eye mbi ma tjiti. 29 Maku kara ozombura hambombari zondjoura mOengipte. 30 Kombunda yanai maku kara ozombura hambombari zourumbu, nozombura inḓa ozombwa maze zembwa mOengipte. Nu imbwi ourumbu mau nyono ehi. 31 Oruveze rwondjoura maru zembwa oparukaze; orondu imbwi ourumbu mbu mau kongorere mau rire ouzeu tjinene. 32 Nu indwi oruroto pu rwa zu okuya tuvari ku Farao, mape hee otjiṋa hi kutja tja zikamisiwa i Ndjambi, nokutja eye me tji tjiti tjimanga.
33 “Nambano Farao nga toorore omurumendu omunazondunge nonongo, ne mu twe po okutjevera ehi ra Engipte. 34 Nu Farao wina nga zike ovatjevere vehi kutja ve kambure okarukondwa oketjatano kovihape moure wozombura hambombari nḓa zondjoura. 35 Owo ngave wonge ovikurya ngamwa avihe moure wozombura nḓa ozombwa nḓu maze ya; nu ngave ungure kehi yondyero ya Farao, nu ve pwike ovikokotwa movihuro nokuvitjevera. 36 Ovikurya mbi mavi pwikirwa ourumbu wozombura hambombari mbu mau ya mOegipte kutja ovandu va Engipte ave ha ṱondjara moruveze rwourumbu.”
Josef ma zikwa otja Omunane omunene wokehi yombara mOengipte
37 Farao novandu ve arire tji va yakura ondunge ndji. 38 Neye wa tja ku wo: “Matu munu pi omundu warwe ngwa sana ku ingwi, ngu nOmbepo ya Ndjambi?” 39 Farao arire tja tja ku Josef: “Ndjambi tjinga e ku raisira avihe mbi, kape na warwe ngu nozondunge poo ounongo komurungu woye. 40 Ami otji me ku twa po okurira omutjevere wouini wandje, novandu vandje avehe mave kara nonḓuviro komambo woye. Ami me kara omunene pove motjiṋa tjimwe hi tjokutja owami ombara.” 41 Farao wa tja ku Josef: “Tara, ami mbe ku ziki otja ongooneya mehi arihe ra Engipte.” 42 Farao arire tja isa ko ongoho ye yokomunwe yotjihako tjouhongore ne i twa pomunwe wa Josef; neye we mu zarisa ozombanda norupera oruheze ne mu twa otjingongo tjongoldo mosengo ye. 43 Neye we mu ryangisa metemba re oritjavari rouhona, novatjevere ve va ravaera komurungu we amave tja: “Virukeye!” Komuhingo mbwi Josef otja zikwa otja ongooneya mehi arihe ra Engipte. 44 Farao arire tja tja ku ye: “Ami owami ombara; nungwari nokuhinousemba woye kape na umwe mOengipte arihe ngu ma yere eke poo ombaze ye.” 45 Neye wa ruka Josef ena Safenat-Paneak, okutja Omukoramuinyo, ne mu pe Asenat, omusuko wa Potifar, omupristeri wotjihuro On, a rire omukazendu we. Nu Josef wa ryanga okutuurunga ehi arihe ra Engipte.
46 Josef wa ri nozombura omirongo vitatu tja uta okuungurira Farao, ombara ya Engipte. Nu eye wa zapo pu Farao na tuurunga ehi arihe Engipte. 47 Moure wozombura nḓa hambombari zondjoura ehi ra eta ovihape ovingi. 48 Nu Josef wa wonga ovikurya avihe moure wozombura nḓa hambombari zondjoura, ne vi tutire movihuro; motjihuro atjihe eye wa pwika mo ovikurya vyovikunino mbya kondoroka tjo. 49 Komuhingo mbwi Josef otja pwika ovikokotwa ovingi tjinene tjimuna eheke rokuvare. Mwa ri ovikokotwa ovingi nga eye tja isa okuvisaneka, orondu kaavi sora okusanekwa.
50 Nu ngunda ozombura zourumbu aze hiye ya, Josef wa kwata ovazandu vevari mu Asenat, omusuko wa Potifar, omupristeri wa On. 51 Josef wa tja: “Ndjambi we ndji tjita kutja mbi zembe omihihamo vyandje, nomuhoko wa tate auhe wina”, neye otja ruka omuzandu we everi ena Manasse, okutja “Muzembise”. 52 Nu ingwi omuzandu outjavari we mu ruka Efraim, okutja “Rukwato”, orondu eye tja tja: “Ndjambi we ndji pa ovanatje mehi romauzeu wandje.”
53 Nozombura hambombari nḓa zondjoura mehi ra Engipte tji za kapita, 54 inḓa hambombari zourumbu za uta okuya otja Josef pa heya. Nu mwa ri ondjara momahi aehe warwe, nungwari mOengipte arihe mwa ri ovikurya. 55 Nu ehi arihe ra Engipte ra uta okumuna ondjara, novandu aave utuka ku Farao okuningira ovikurya. Neye wa rakiza kOvaengipte avehe na tja: “Twendeye ku Josef, nu mu tjite otja tji me hee!” 56 Imbwi ourumbu tji wa tandavara kombanda yehi arihe, Josef arire tja paturura ozondjuwo azehe zomapwikiro wovikokotwa na randisa imbi ovikokotwa kOvaengipte, ondjara nambano tjinga aya rira onḓeu mehi ra Engipte. 57 Ovandu ve ya kOengipte okuza komahi aehe okuyekuranda ovikokotwa ku Josef, ondjara tjinga aya ri onḓeu momahi aehe.
Josefi ge gao-aob di ǁhapode ra ǁguiǃā
1 ǀGam kurikha ǁnās khaoǃgâb ge Egipteb di gao-aoba ǁîb Nylǃāb amǃgâ mâ 2 hîa di ge hû gomadi, kausa tsî ǂkhanude ǃāba xu ǂoaxa tsî ǀgâb ai ǃûtsoatsoa ti ge ǁhapo. 3 Tsî di ge ǀnî hû gomade ge ǂoaxa; ǁîdi ge ǂgabasa tsî ge ǂkhōxaǀkhā i. ǁÎdi ge nau gomadi tawa ǃāb ǀnomam hā mâ 4 tsî kausa gomade ge hapu. Tsîb ge gao-aoba ge ǃhuriǂkhai. 5 ǁÎb ge ǁkhawa ǁom tsî ǀnî ǁhaposa ge ǁhapo: Hû ǃnurugu di ǃhorob, îsa tsî kausab ge ǀgui ǁnâub ai gere ǂoaxa. 6 Tsîb ge hû ǃnurugu di ǃhorob, ǂgabasa tsî aiǂoas di ǂoab xa khauǃkhūhe hâba ge mû. 7 Tsî ǂgabasa ǃhorogu ge kausa ǃhoroga ge hapu. ǁNās khaoǃgâb ge gao-aoba ǃhuriǂkhaib geo, ǁhapob goro ǃkhaisa ge mûǂan. 8 ǁGoas ge ǁgoa ob ge gao-aoba sâoǃnâ tsî hoaraga ǃgai-aogu tsî gā-aigu tsîna Egipteb ǁga ge ǂgaihā. ǁÎgab ge ǁhapodi âba mîba xaweb ge ǀguib tsîna nē ǁhapode ge ǁguiǃāba bi ǁoa i.
9 Ob ge ǂauxûiǂnâ-aoba gao-aoba ge mîba: “Ti dīsāsa ta ge nētsē ra ǂâihō. 10 Sats ge tita tsî pere-amaob hâkhom ǀkha ǁaixa tsî sikhoma ǃûi-aogu mûǂamaob oms tawa hâ ǃkhō-oms ǃnâ ge ǂgā. 11 O khom ge ǀgui ǃoe hoakhoma ge ǁhapo, tsîs ge mâ ǁhapos hoasa ǁîs di ǂâibasensa ge ūhâ i. 12 ǁNāpab ge ǂkham Hebreǁîb, ǃûi-aogu mûǂamaob di ǃgāba sikhom ǀkha ge hâ i. Sikhom ge ǁhapodi âkhoma mîba bi ob ge ǁîba ǁîde sikhoma ge ǁguiǃāba. 13 Tsî i ge ǁîb ge mî hâ i khami ǀgui ge ī: Tita ti sîsenni ǃnâ ǃgae-oa tsîts ge pere-amaoba ge ǃgam kai.”
14 Gao-aob ge Josefa ge ǂgai kai tsîb ge ǁnātimîsi ǃkhō-omsa xu ge hā-ūhe. ǂKhomsentoab ges khaoǃgâb ge ǀnî sarana ǂgaeǂgā tsî gao-aob tawa ge sī. 15 Ob ge gao-aoba ge mîba bi: “Tita ge ǁhapo-e go ūhâ i, xawe i ge khoe-i xare-e ǁîsa a ǁguiǃāba te ǁoa. Tsî ta ge sats ǁhapona a ǁguiǃā ǁkhā ti go mîbahe.”
16 Ob ge Josefa “Tita tama ta ge ǃgôahesatse, xawe Elob ge ǃgâi ǁguiǃāsa a mā ǁkhā” ti ge ǃeream.
17 Ob ge gao-aoba ǁîba ǁhaposa ge ǁgamba: “Nylǃāb amǃgâ ta mâ hîa 18 di ge hû, ǂkhanu ǀkhāba ūhâ gomade ǃāba xu ǂoaxa tsî ǀgâba go ǃûtsoatsoa. 19 ǁNās khaoǃgâ di ge hû ǂgabasa, ǂkhōxaǀkhā gomade go ǂoaxa. Noxopa ta tita hoaraga Egipteb ǃnâ mû tama ǀgâsa īsiba go ūhâ i gomadi ge. 20 Nē ǂgabasa gomadi ge kausa gomade go hapu 21 xawe i ge khoe-i xare-e nēsa go ǂan tama hâ i ǁîdi go ǀnai di go ī i khami ǀgui ī i xui-ao. Tsî ta ge ǁnāpa go ǃhuriǂkhai. 22 ǁKhāti ta ge hû ǃnurugu di ǃhorob ǀoasa tsî ǁansab, ǁnâu-i ai ra ǂoaxaba go ǁhapo. 23 O i ge hû ǃnurugu di ǃhorob, ǂgabasa tsî aiǂoas di ǂoab xa khauǃkhūhe hâba ǂoaxa 24 tsî ǀoasaga hā go hapu. Nē ǁhapode ta ge ǃgai-aoga go mîba xaweb ge ǀguib âgu tsîna tita go ǁguiǃāba ǁoa i.”
25 Ob ge Josefa gao-aoba ge mîba: “Hoa ǀgam ǁhapora âts ge ǀgui ǂâibasens ǀguisa ūhâ; Elob ge tare-eb nî dī ǃkhaisa ra mîba tsi. 26 Hû kausa gomadi ge hû kurigu ǃnāǂamsasib ǂûn diba, tsî ǀoasa hû ǃnurugu di ǃhorob tsîn ge a hû kuri tsî ǁkhā ǂâibasensa ūhâ. 27 Hû ǂgabasa gomadi ega ge ǂoaxadi tsî hû ǃnurugu di ǂgabasa, aiǂoas di ǂoab xa khauǃkhūhe hâ ǃhorob ge hû kurigu ǃâtsūǀkhāb diga ra ǂâibasen. 28 Mîba tsi ta go khami ǀgui i ge ī, Elob ge satsa tare-eb nî dī ǃkhaisa go ǁgau. 29 Hû kurigu ǁîgu ǃnâb hoaraga Egipteba ǃnāǂamsasib ǃnâ ǂûna nî ūhâgu ge nî hâ. 30 ǁNās khaoǃgâ gu ge hû kurigu ǃâtsūǀkhāb digu, ǁîgu ǃnâ gu ǃnāǂamsa ge i kuriga hoaragase nî ǀuruhega nî hâ, ǃâtsūǀkhāb ge hoaraga ǃhūba nî hîkākā. 31 ǃNāǂamsasib ǃnâ ūhâs di kurigu ge hoaragase nî ǀuruhe, ǃâtsūǀkhāb nî kaise ǁkhō xui-ao. 32 ǁHapodi âts di ǁguiǃgâs ge Elob ǀnōǁgui hâ tsîb nî ǁîba ǁnāsa ī kai ǀgūǁaeb ǃnâ ti ra ǂâibasen.
33 “Xuigets ge nēsisa gā-ai tsî ǁnâuǃāxa khoeb, ǃhūb ǂama nî ǃereamsa ūba nî ǁhûi. 34 ǁKhātits ge mâisana nî ǂgaimâi, hû kurigu ǃnāǂamsasib digu ǃnâ koroǁî ǃâs ǂûn disa nî ūna. 35 ǁÎna hoaraga ǂûnan hā nî ǃgâi kuriga ǃnâ ǀhaoǀhaosa mîmā, î ǁîna ǁkhāsiba mā în ǃhoroba ǃādi ǃnâ sâu tsî ǃûi. 36 Nē ǂûn ge ǃâtsūǀkhāb di hû kurigu Egipteb ǃnâ nî hāgu ǃaroma nî sâuhe. ǁNā ǀgaus ain ge khoena ǃâs xa ǁō tide.”
Josefi ge Egipteb di gowoniase ra mâihe
37 Gao-aob tsî ǁîb di mâisagu ge nē ǀapes xa ge ǃgâibahe, 38 ob ge gao-aoba ǁîgu ǃoa ge mî: “Tātsēs tsîna ge ge Josefi, Elob di gagaba ǁîb ǃnâ ūhâb khami ī ǃgâi khoeba hō tide.” 39 Tsîb ge gao-aoba Josefi ǃoa ge mî: “Elob satsa nē xūn hoana ǁgau hâ xui-ao i ge a mûmûsa sats hoa khoen ǃgâ-ai kai gā-aisib tsî mûǂgāǀgauba ūhâ ǃkhaisa. 40 ǁNā-amaga ta ge satsa ti ǃhūb di ǃereamsa ra mā, tsîn ge ti khoen hoana sa ǁguiǂamde nî ǁnâuǀnam. Trons xa ǀgui ta ge tita sa ǂamai nî hâ. 41 O ta ge nēsi satsa hoaraga Egipteb ǂama gao-aose ra mâi.” 42 Tsîb ge gao-aoba ǁîb di gaosi ǀkhunuǂnûidasa ǁîb di ǀkhunuba xu ūǁnâ tsî Josefi ǀkhunub ai ge ǂnûi. ǁKhātib ge tsaura lapin ǀkha kurusa anaǂamsaraba ǂgaeǂgā bi tsî ǃhuniǀuriǁgāxūba ǃaos âb ai ge ǁgā bi. 43 ǁÎb ge Josefa ǀgamǁî gaokunisa, ǁîs aib nî ǃnarise ge mā, tsî gu ge gao-aob di ǃûi-aoga Josefi aiǃâ ǃgû tsî “ǃHonǁgoa du!” ti gere ǂgaiǂui. Tsîb ge Josefa ǁnāti Egipteb hoaragab ǂama gowoniase ge mâihe. 44 Tsîb ge gao-aoba Josefi ǃoa ge mî: “Tita ge a gao-ao, xawe i ge khoe-i xare-e sa mā-ams ose ǂais tamas ka io ǃommi â-e ūkhâi tide.” 45 Gao-aob ge Josefa Safenat Panea ti ǀonǂgai tsî Ons di pristeri Potiferab di ôas, Asenatsa taras ase ge mā. Tsîb ge Josefa hoaraga Egipteba ge ǃgûǃnâǃganu.
46 Josefi ge Egipteb di gao-aobab ge sîsenbatsoatsoa o ge ǃnonadisi kurixa i. 47 Hû kurigu ǃnāǂamsasib digu ǃnâb ge ǃhūba ǀoasase ge ǂûtani 48 tsîb ge Josefa nē ǃhoroba ǀhaoǀhao tsî ǃādi ǃnâ ge sâu. Mâ ǃās hoas ǃnâb ge ǁîs di ǂnamipe hâ ǃhanaga xu hâ ǃhoroba gere sâu. 49 Josefi ge ǁnātikōse kai ǃgôab di ǃhoroba ge ǀhaoǀhao, ǃgôa ǁoab ge egas kōse, hurib di ǃhūb kōseb ge ǂgui xui-ao.
50 ǃÂtsūǀkhāb kurigu nî tsoatsoas aiǃâs ge Asenatsa ǀgam ǀgôakha Josefa ge ǁoraba. 51 Tsîb ge ǁîba “Elob ge tita ti hoaraga tsâgu tsî hoaraga ǀaokhoen, ti îb dina ge ǀuru kai” ti mî tsî ǂguro ǀgôab âba Manase ti ge ǀonǂgai. 52 ǁKhātib ge “Elob ge tita ǁgâiǀāb ǃhūb ǃnâ ǀgôana go mā” ti mî tsî ǀgamǁî ǀgôab âba Efraim ti ge ǀonǂgai.
53 Hû kurigu Egipteb gere ǁîgu ǃnâ ǃgâiba ǀamagu ge ge ǃgûǀam 54 tsî gu ge Josefi ge mî hâ i khami ǃâtsūǀkhāb di hû kuriga ge tsoatsoa. Hoaraga ǃhūgu ǃnâb ge ǃâtsūǀkhāba ge hâ i xaweb ge hoaraga Egipteba ǂûna ge ūhâ i. 55 ǃÂtsoatsoan ge on ge Egipteǁîna gao-aob ai sī ǂû-i ǃaroma ge ā. Ob ge gao-aoba ǁîna Josefi ǃoa ǃgû tsîn ǁîb ga mî xū-i hoa-e nî dī ǃkhaisa ge mîmā. 56 ǃÂtsūǀkhāb ge Egipteb ǃnâ a ǁkhō tsî hoaraga ǃhūba tsâǀkhā, ob ge Josefa hoaraga sâuǃnâ-omga ǁkhowa-am tsî Egipteǁîn ai ǃhoroba gere ǁamaxū. 57 On ge ǃhūga xu khoena, kaiseb ge ǃâtsūǀkhāba hoaraga ǃkhain ai ǁkhō i xui-ao Egipteb ǁga, ǃhoroba nî Josefa xu ǁamase gere hā.
