1 ǂGuro ǂgaeǂguis kurib Dariusi Medeǁîb dib ǃnâ ta ge tita ǁîba hui tsî ge ǁkhauba. 2 Tsî nēsi ta nî mîba tsin ge a ama.”
Egipteb tsî Siriab tsîkha di gaosikha
ǀHomǃgāb ge ge mî: “ǃNona gao-aogu ge Persiab ǂama nî gao tsî ǁnās khaoǃgâb ge hakaǁîb, aiǃâ ge hâ igu hoagu xa ǃkhū hâba nî hā. ǁÎb ge kaiseb ga ǃkhūsib âb ǃnâ ǀgai, o hoa gaosiga Grikeǃhūb di gaosib ǃoagu nî khâikhâiǃnâ.
3 “ǁNās khaoǃgâb ge ǀgaisa gao-aob, kai gaosib ǂama gao tsî ǁîb ra ǂâi khami nî dība nî ǀkhī. 4 Xawe mâǁapob ka, os ge ǁîb di gaosisa nî khôa tsî haka ǃâdi ǃnâ nî ǀgorahe. ǁÎb ôananôaguba xu hâ tama gao-aogu ge ǁîb soas ǃnâ nî gao-ao kai, xawe gu ge ǁîb ge ūhâ i kō ǀgaiba ūhâ tide.
5 “Egipteb di gao-aob ge nî ǀgaisa, xaweb ge ǀguib ǁîb ǂamkhoegu diba ǁîb ǃgâ-ai nî ǀgaisa tsî kai gaosib ǂama nî gao. 6 ǀNî kurigu khaoǃgâb ge Egipteb di gao-aoba Siriab di gao-aob ǀkha ǃgaeǀhao-e dī tsî ǀgôas âba, ǁîba tarase nî mā. Xawes ge ǁnā ǀapesa ǃgâiǃgâ tide tsîn ge ǁîs, ǁîs aob, ǁîs ôa-i, ǁîs ǃgān ǁîs ǀkha ge sīn tsîn hoana nî ǃgamhe. 7 Tsîb ge ǁîs ǀaokhoen di ǀguiba nî gao-ao kai. ǁÎb ge Siriab gao-aob di toroǂnubisa ǁnāǂam, ǁîn di ǀgaisa toro-omga ǂgâǃnâ tsî ǁîna nî dan. 8 ǁÎb ge ǁkhāti ǁîn di ǁgôa-elo-īgu tsî ǁîgu di ǃgomǀgausa ǃhuniǀuri tsî ǀhaiǀuri xūn tsîna Egipteb ǁga nî ǃgû-ū. ǁNās khaoǃgâb ge ǀnî kuriga Siriab di gao-aoba ǂkhîb ǃnâ nî ǁnāxū. 9 Siriab di gao-aob ge Egipteba nî ǁnāǂam, xaweb ge ǁkhawa ǁîb di ǃhūb ǁga nî ǃkhoeni-oa.
10 “Siriab gao-aob di ôagu ge torob ǃoa ǂhomisen tsî kai toroǂnubisa nî ǀhaoǀhao. ǁÎgu di ǀguib ge dâuǃkhopa ra ǁgammi khami ǃkharu tsî khākhoeb di omǂnamisa toro-omma nî ǁnāǂam. 11 Egipteb gao-aob ge ǁaib âb ǃnâ Siriab gao-aob ǃoagu ǃkham tsî ǁîb di kai toroǂnubisa nî dan. 12 ǁÎb ge ǁnā kai toroǂnubisa go dan ǃkhais xa kaise ǂnīsase nî hōǃâsen, xaweb ge ǃaruǀî danaose hâhâ tide.
13 “Siriab gao-aob ge oa tsî ǂguros ǃgâ-ai kai toroǂnubisa sī nî ǀhaoǀhao. Tsîb ge ǀnî kurigu khaoǃgâ ǁkhawa ǁnā kai toroǂnubis, ǃgâise ǁâtanisen hâs ǀkha nî hā. 14 ǁNā ǁaeb ǃnân ge ǂgui khoena Egipteb gao-aob ǃoagu nî khâikhâisen. Tsî ǀnî ǂkhaba khoen sa ǁaes din ge ǁnā ais di ǂâibasensan nî dīǀoaǀoase nî khâikhâisen, xawen ge ǁnās ǃnâ ǃgâiǃgâ tide. 15 Ob ge Siriab gao-aoba omǂnamisa ǃāsa ǁnāǂam tsî nî ū, tsî Egipteb di toroǂnubis ge mâǃoa ǁkhā tide. ǁÎn di ǂoaǂamsa toroǃkhamaogu tsîn ge ǁîga mâǃoas ǀgai-i xare-e ūhâ tide. 16 Siriab di ǁnāǂamaob ge ǁîn ǀkha ǂâib ra khami nî dī, khoe-i xare-i xa mâǃoahe tamase. ǁÎb ge mîmâis ǃhūb ǃnâ ǂgâ tsî ǁîn tsîna nî ūbasen.
17 “Siriab gao-aob ge ǁîb di hoaraga toroǂnubis ǀkha ǀapas gao-aob ǃoagu torodīsa nî ǀapeǁgui. Tsîb ge ǁîb khākhoeb di gaosisa hîkākās ǃaroma, ǁîb ǀkha ǃgaeǀhao-e dī tsî ǁîba ǀgôasa tarase ge mā, xawes ge nē ǀapesa ǃgâiǃgâ tama ge i. 18 ǁNās khaoǃgâb ge ǁîba huri-ammi ai ǁan hâ ǃhaode ǁnāǂam tsî nî dan. Xawe gu ge ǁîb di ǃguriǂâixa dīga ǀnî ǂgaeǂgui-aob xa nî ǀamǀamhe, tsîb ge ǁîb di ǁēsib ǁkhāb ǀkha nî mādawa-amhe. 19 Tsîb ge ǁkhawa ǁkhui-omgu ǁîb ǃhūb digu ǁga nî ǁaru, xaweb ge nî danhe tsîs ge ǁnāsa nî ǁîb di ǀam.
20 “ǁÎb ge ǀnî gao-aob, ǁîb gaosib di ǃkhūsiba kaikais ǃaroma khoena ǁgui-aimaride nî ǁgūǀkhā khoeba nî sîb xa nî saoǃgonhe. ǁNā gao-aob ge ǃnubu ǁaeb ǃnâ nî ǃgamhe, xawe ǂhaisasib ǃnâ tamas ka io toro-i ǃnâs ose.”
Siriab di ǃharaxūhesa gao-aob
21 ǃAruǀîb ge ǀhomǃgāba ge mî: “Siriab gao-aob soas ǃnâb ge ǃharaxūhesa khoeb, gao-aosis tsîna anuba tamaba nî gao-ao kai. ǁÎb ge khoen ǂan tamase ǁgūǂgâ tsî ǀhôagao ǀgaub ǃnâ-u gaosisa nî hō. 22 ǁÎb ge toroǂnubide ǁîb aiǃâba xu ǁkhaebē tsî nî hîkākā tsî ǁnās ǁkhāsa Elob di ǀgapipristeri tsîn ǀkha nî dī. 23 ǁÎb ge ǃgaeǀhaodeb dī-ū hâ ǃhaode ǀhôagaoǃnâ tsî ǂkhari ǃhaoros ǀguis ǂamab a gao-ao, xawe aiǃâb ǃoa ǀgui nî ǀgai. 24 Tsîb ge ǃkhū hâ ǃhūǃâdi ǃnâ ǃâubasen taman hâ, hîa ǂgâ tsî ǁîb aboxagu ge tātsēs tsîna dī tama hâ i xūna nî dī. Tsîb ge ǁkhâuǁnâb ka xūn tsî ǃkhūsiba ǁîb di khoen ǃnâ nî ǀgoraǂui. ǁÎb ge ǁkhui-omga ǁnāǂamsa nî ǀapeǀape, xawes ge ǁnāsa ǃnubu ǁaerob kōse ǀgui nî ī.
25 “Tsîb ge ǁîb di ǀgaib hoab ǀkha, kai toroǂnubisa Egipteb di gao-aob ǃoagu nî ǀhaoǀhao. Ob ge Egipteb di gao-aob tsîna ǁîbab nî ǃkhamǃoaga kai toroǂnubisa nî ǀhaoǀhaobasen, xawe ǃgâiǃgâ tide, ǁîb ǃoagu di ǀapeǀhaode nî dīhe xui-ao. 26 ǁÎb ǀkha ǀgui tāb ai ra ǂûn ge ǁîban ga hîkākāsa nî dītsâ. Toroǂnubis âb ge nî hîkākāhe tsî gu ge ǂgui toroǃkhamaoga nî ǁō. 27 Nē ǀgam gao-aokha ge ǀgui tāb tawa ǂnôaǃâ ǂkhaba ǀapede ǂâiǂui tsî ǂnôa nî ǂhumibagu; xawes ge ǁnāsa a ǁau, mîǁguisa ǁaeb noxopa ǀoa tama xui-ao. 28 Siriab gao-aob ge ǂgui ǁkhâuǁnâxūn ǀkha ǁîb di ǃhūb ǁga nî ǁaru, xawes ge ǂâis âba Elob ǁaes ǃoagu nî hâ. Tsîb ge ǁîb ra ǂâi khamib ga dīs khaoǃgâ, ǁîb di ǃhūb ǁga nî ǁaru.
29 “Egab ge ǁîba ǁkhawa Egipteba nî ǁnāǂam, xawe i ge nē ǃnāsa, ǂguro ǃnās ai i ge ī-i khami i tide. 30 Romeǁîn ge doe-omdi ǀkha ǁîb ǃoagu nî hā, tsîb ge nî ǃhuri.
“Ob ge ǁaib âb ǃnâ dabasen tsî Elob ǁaes di eloǃoabasa hîkākāsa nî dītsâ. ǁÎb ge ǁnā eloǃoabasa xu ge ǁnāǁgôan di ǀapesa nî sao. 31 ǀNî toroǃkhamaogu, gao-aob digu ge Tempela nî ǃanuoǃnâ kai. ǁÎgu ge tsēkorobe ra dīhe ǁguibade ǀû kai tsî ui-uisa xū-i, ǃanuoǃnâ kai ra-e ǁîb ǃnâ nî mâi. 32 Gao-aob ge ǀhôagaosib âb ǀkha ǁnān, ǃgaeǀhaosa xu ge ǁnāǁgôana nî nanaǁnâ, xawe ǁnān, Eloba ǂann ge mâǁapo tsî nî ǃkhamǃoa. 33 ǁNâuǃāxa ǂgaeǂgui-aogu ǁaes digu ge ǂgui khoena nî ǁnâuǃā kai, xawen ge aibe ǀnîn âna ǃgamhe, ǂhubiǂuihe, ǃnariǀhanahe tsî ǃkhōsis ǃnâ nî ūhe. 34 Nēn ga ǁîn ǀkha ī ǁaeb ain ge ǁîna ǂkhari huiroba nî ǃkhōǃoa, tsîn ge ǂguina ǁîn tawa ǀhôagao ǂâibasendi ǀkha nî ǀarosen. 35 ǀNîgu, nē ǁnâuǃāxa ǂgaeǂgui-aogu digu ge nî ǃgamhe, ǁnās ǃnâ-us ǁaesa nî ǃanuǃanuhese. Nēs ge mîmâisa ǁaeb nî hās kōse nî aiǃgû.
36 “Siriab di gao-aob ge ǂâib ra khami nî dī. ǁÎb ge elogu hoagu ǂamaib a kai, tsîb Hoan xa ǀGapi Elob ǂamais tsîna a kai ti nî koasen. ǁÎb ge ǁnā ǃkhais ǀkha, Elob nî ǁkhara bis kōse nî aiǃgû. Elob ge ǀapeǁguib hâ khami nî dī. 37 Gao-aob ge ǁîb aboxagu gere ǃoaba eloga ǃaoǃgâ tide tsî tarekhoedi xa ǀnamhe elob kas, ǀnî elo-i kas hoasa ǃgôasi-e mā tide tsî ǁî-aitsama ǁîgu hoagu ǂamai nî ǀgapiǀgapisen. 38 ǁÎb ge ǁkhui-omgu di elob, ǁîb aboxagu ge ǂan tama hâ ib ǀguiba ǃgôasiba nî mā. Tsîb ge ǁîba ǃhuniǀurib, ǀhaiǀurib, ǃgomǀgausa ǀuidi tsî ǂoaǂamsa ǀkhaexūn tsîna nî ǁguiba. 39 ǁÎb di ǁkhui-omgab nî ǁkhaubaseb ge ǃhao eloga ra ǀgoreǀî khoena nî sîsenū. ǁÎba ǂgaeǂgui-aose ra ǂanǃgâ khoenab ge kai ǃgôasiba nî mā, tsîb ge ǁîna ǀgapi ǃharodi ǃnâ mâi tsî ǃhūǃâde ǀkhaese nî ǀgoraǂuiba.
40 “Siriab gao-aob di ǀams kara ǀgū, ob ge Egipteb gao-aoba ǁîba nî ǁnāǂam, xaweb ge Siriab gao-aoba ǁîba torokunidi, hān tsî ǂgui doe-omdi ǀkha nî ǃkhamǃoa. Tsîb ge ǁîba ǂgui ǃhūga dâuǃkhū ra ǁgammi khami nî īǂam. 41 ǁÎb ge ǁkhāti mîmâis ǃhūb tsîna ǁnāǂam tsî ǂgui khoena nî ǃgam, xawe Edomǁîn, Moabǁîn tsî ǁnān, Amonǁîna xu ǃgau hân tsîn ge ǁîb ǀgaiba xu nî ûiǂoa. 42 ǁÎb ge ǀgaib âba ǂgui ǃhūgu ǂama nî khoraǂui, Egipteb tsîn ge ǁnāsa xu ǃnora tide. 43 ǁÎb ge Egipteb di ǁuib, ǃhuniǀurib, ǀhaiǀurib tsî nau ǃgomǀgausa xūn ǂama nî ǀhonkhoe. ǁKhātib ge Libiab tsî Etiopiab tsîkha nî dan. 44 Xaweb ge aiǂoas tsî ǀapas tsîra xu nî hā ǂhôan xa nî ǃhuriǃhurihe, tsîb ge kai ǁaib âb ǃnâ ǃgûǂoa tsî ǂgui khoena nî ǃgam. 45 Tsîb ge gaotentomde hurib tsî Tempeli mâ-ai ǃhommi tsîkha ǁaegu nî mâi. Xaweb ge hui bi nî khoe-i xare-e ūhâ tamase nî ǁō.”
1 Momumvo gwotango gwaDarius Omumedia onda kala pooha dhe nde mu kwatha noku mu gamena. 2 Shika tandi ke ku lombwela ngashingeyi, oshoshili.”
Egipiti naSiria
Omuyengeli okwa ti: “Aakwaniilwa yatatu otaa ka pangela natango Persia, taa landulwa komutine, ngoka ta ka kala omuyambelela e vule yalwe. Metifa lyoonkondo dhe nuuyamba we ota ka hongakanitha oshilongo shaGreka.
3 “Nena otaku ka holoka omukwaniilwa ofule. Ota ka lela oshilongo oshinene e ta longo shoka a hala. 4 Ihe metifa lyoonkondo dhe oshilongo she otashi ka teka po e tashi ningi iilongo ine. Aakwaniilwa yaa shi yomezimo lye, otaa ka pangela peha lye, ihe itaa ka kala ye na oonkondo ndhoka a li e na.
5 “Omukwaniilwa gwaEgipiti ota ka kala e na oonkondo. Gumwe gwomoondjayi dhiita ye ota ka kala omunankondo e mu vule e ta pangele oshilongo oshinene. 6 Konima yomimvo odhindji omukwaniilwa gwaEgipiti ota ka hangana nomukwaniilwa gwaSiria note mu pe omwana omukadhona, a ninge omufuko gwe. Ihe ehangano itali kalelele, nomufuko nomulume nomwana naapiya mboka yi ile pamwe nayo, otaa ka dhipagwa. 7 Nanziya otaku landula omukwanezimo lyomufuko e ta ningi omukwaniilwa. Oye ta ka homona etangakwiita lyomukwaniilwa gwaSiria, ta ningine mepopilongulu lyawo e te ya sindi. 8 Ota ka fala kuEgipiti iiyelekela yiikalunga yawo niiyuma yoshingoli noshisiliveli mbyoka ya yoololelwa iikalunga mbyoka. Konima yomimvo odhindji dhombili 9 omukwaniilwa gwaSiria ota ka matukila Egipiti, ihe ota ka thiminikwa, a shune ko.
10 “Oyanamati yomukwaniilwa gwaSiria otaa ki ilongekidhila iita e taa hiya omatanga omanene. Gumwe gwomuyo ota ka kunguluka a fa efundja e ta ponokele epopilongulu lyaatondi. 11 Omukwaniilwa gwaEgipiti ota ka pindjala e ta yi kelondo lyiita yokukondjitha omukwaniilwa gwaSiria e ta dhenge omatanga ge omanene. 12 Ota ka kwatwa kuuntsa omolwesindano lye, sho a dhipaga aakwiita oyendji, ihe ita ka kala aluhe omusindani.
13 “Omukwaniilwa gwaSiria ota ka shuna e ta ka hiya etangakwiita enene li vule lyonale. Pompito yo opala ota ka galuka e na etangakwiita lya homatekeka. 14 Nena aantu oyendji otaa tukulile omukwaniilwa gwaEgipiti oshipotha. Naalumentu yamwe yekuni otaa zi moshigwana shoye, Daniel, notaa ka tamanana molwemoniko ndyoka ye li mono, ihe otaa ka sindika. 15 Omukwaniilwa gwaSiria ota ka kondekitha oshilandohote e te shi kutha ko. Aakwiita yaEgipiti itaa ka tsikila we okukondja; naamboka ngaa oofulelela itaa ka kala ye na omukumo gwa gwana. 16 Omuhomoni Omusiria ota ka ninga ashihe a hala, nopwaa na ngoka te mu imbi. Ota ka kala mEvi lyeuvaneko notali ka kala miikaha ye naanaa.
17 “Omukwaniilwa gwaSiria ota ka dhiladhila okuhomona ta longitha etangakwiita lye alihe. Nena opo a hanagule po oshilongo shomutondi gwe, ota hangana naye e te mu yambele omwana omukadhona, e mu hokane, ihe ondunge ye itayi tompola sha. 18 Konima yaambika ota ka ponokela iigwana yopefuta noyindji yomuyo ote ke yi sinda. Ihe omuwiliki omukwiilongo ote mu sindi e ta hulitha po eitumbo lye; osho ngaaka ta ka galulila omukwaniilwa gwaSiria eitumbo lye. 19 Omukwaniilwa ota ka galukila komapopilongulu gokoshilongo she mwene, ihe ota ka sindika; ndika olyo ehulilo lye.
20 “Ota ka landulwa komukwaniilwa omukwawo, ngoka ta ka tuma omumbala, a thindile aantu kongudhi nomafendelo, opo i indjipaleke uuyamba woshilongo she. Methimbo efupifupi omukwaniilwa nguka ota ka dhipagwa, ihe hamondjahi nenge molugodhi.”
Omukwaniilwa omwiinayi gwaSiria
21 Omuyengeli okwa tsikile okufatulula ta ti: “Omukwaniilwa gwaSiria ta landula ko, ota ka kala omulumentu omwiinayi, ino opala nando okuninga omukwaniilwa. Ota ka holoka ombaadhilila noti iningi omukwaniilwa miineya. 22 Omatangakwiita omanene ote ke ga nyanyagula e te ga thekeke po, osho wo Omuyambimukuluntu gwaKalunga. 23 Mokuninga oondjuvaneno ota kotokele iigwana yilwe. Ota ka ninga omunankondo, nando oye omupangeli gwoshigwana oshishona ashike. 24 Ohaluka yowala ota ka matukila oshikandjo shuuyamba e ta ningi iinima inaayi ningwa nando okoohekulu. Nena ota ka topolela aantu ye iinima mbyoka nuuyamba e u yugu miita. Ota ka dhiladhila okumatukila omapopilongulu, ihe ethimbo lye otali ka hula po mbala.
25 “Ota ka hiya etangakwiita enene, a ponokele omukwaniilwa gwaEgipiti, ngoka ti ilongekidha oku mu kondjitha netangakwiita enene li na oonkondo. Ihe omukwaniilwa gwaEgipiti ota ka kotokelwa noita vulu sha. 26 Aagandjindunge ye aainekelwalela otaye ke mu teya po. Aakwiita ye oyendji otaa ka dhipagwa, netangakwiita lye otali thekulwa po. 27 Nena aakwaniilwa ayehe yaali otaa ka kuutumba, ya lye poshitaafula shimwe, ihe oye ninathane uuwinayi notaa fundjathana. Itaa ka tompola sha, oshoka ethimbo lyasho inali thikana manga. 28 Omukwaniilwa gwaSiria ota ka shuna koshilongo she e na iihakanwa mbyoka a yugu, a tokola okudhima po eitaalo lyaantu yaKalunga. Ota ka ninga shoka a tokola e ta shuna nduno kevi lyaandjawo.
29 “Pethimbo lyu uthwa ota ka homona ishewe Egipiti, ihe pethimbo ndika iinima otayi ka lunduluka. 30 Aaroma otaye ke ya ye li moosikepa e taye mu kondjitha nota ka haluthwa.
“Nena ota shuna a pindjala nota kambadhala okuhanagula po eitaalo lyaantu yaKalunga. Ota ka landula oondunge dhaamboka ye ekelahi eitaalo ndyoka. 31 Aakwiita ye yamwe otaa ka nyateka otempeli. Otaa ka hulitha po oondjambo dhesiku kehe e taa tula po oshiyelekela shiitonditha. 32 Omukwaniilwa ota hongolola aantu noku ya hekaheka okweetha eitaalo lyawo, ihe mboka haa landula Kalunga, otaye mu kondjitha. 33 Aawiliki yoshigwana aanandunge otaa ka nongeka aantu yalwe oyendji, ihe pethimbo limwe yamwe yomuyo otaa ka dhipagelwa molugodhi nenge ya fikwe po ya se, yamwe otaa ka yugwa e taa tulwa mondholongo. 34 Metifa lyomatyakaleko aantu yaKalunga otaa ka fudha po kashona, nando oyendji mboka tayi igameke kuyo, otayi iningitha ashike. 35 Yamwe yomaawiliki aanandunge otaa ka dhipagwa po, opo ongundu yawo yi yelekwe, yi thithwe noyi yelithwe. Shika otashi ka kala, sigo ehulilo tali ya, ethimbo ndyoka Kalunga e li utha.
36 “Omukwaniilwa gwaSiria ota ka longa shoka a hala. Ote ki inoma ta ti, oye omunene e vule ookalunga ayehe nonaKalunga gwokombandambanda wo. Ota ka kala ta vulu okuninga ngeyi, sigo ethimbo ndyoka Kalunga te ke mu geela. Kalunga ota ka gwanitha shoka a dhiladhila. 37 Omukwaniilwa ota ka kala inaa pupa ko kookalunga ya longelwa koohekulu nosho wo kukalunga e holike kaakiintu. Sho shene ota ka thithimanena kalunga kehe, oshoka oti idhiladhila ye omunene e ya vule ayehe. 38 Ihe ota simaneke kalunga ngoka ta gamene omapopilongulu. Ota ka yambela kalunga ngoka oohekulu inaaye mu simaneka, te mu yambele oshingoli, oshisiliveli, uuwe nomagano galwe guuyamba. 39 Opo a gamene omapopilongulu ge, ota ka longitha aantu mboka haa simaneke kalunga kokiilongo. Ota ka simaneka aantu mboka taye mu taamba omuleli gwawo, ote ya lenge aambala aanene note ya pe evi, li ninge ondjambi yawo.
40 “Shampa ehulilo lyethimbo lyomukwaniilwa gwaSiria li li pokuthika, nena omukwaniilwa gwaEgipiti ote ke mu matukila, nomukwaniilwa gwaSiria ote ke mu kondjitha noonkondo dhe adhihe, ta longitha omatembakwiita, uukambe noosikepa odhindji. Ota ka homona iilongo oyindji a fa omeya gefundja. 41 Ota ka homona nokuli Evi lyeuvaneko e ta dhipaga omayuvi omilongo, ihe iilongo Edom, Moab noshihupe shaAmmon otayi hunuka mo. 42 Sho ta homona iilongo ayihe mbika, naEgipiti wo itashi hupu ko. 43 Ota ka kwata po omaliko gaEgipiti goshingoli nogoshisiliveli nomauyamba omakwawo ge na ondilo. Ota ka lala Libia naSudan. 44 Nena oonkundana dhokuuzilo nodhokuumbangalantu otadhi mu halutha nota ka kondja a sa ondjahi e ta dhipaga aantu oyendji. 45 Oye nota ka dhika ootenda dhe oonene dhuuwa pokati kefuta nondundu ndjoka hoka kwa tungilwa otempeli. Ihe ota ka sa pwaa na ngoka te mu gongele.”