Ondjodhi ontiyali yaNebukadnezzar
1 Omukwaniilwa Nebukadnezzar okwa tumu elaka kaantu yomiigwana ayihe, momaludhi nomomalaka agehe muuyuni tali ti: “Otandi mu kundu! 2 Pulakeneni ehokololo lyandje lyiilongakumithi niilongandhindhiliko mbyoka Kalunga gwokombandambanda e yi ulukile ndje.
3 “Iilongankumwe iinene ngiini
Kalunga e yi tu ulukile!
Iilongandhindhiliko oyoonkondo ngiini
mbyoka e yi longo!
Kalunga ota kala omukwaniilwa sigo aluhe;
oye ta ka lela aluheluhe.
4 “Onda li ndi li nawa muuwa wandje, te nyanyukilwa elago enene. 5 Ihe onda yaguma ondjodhi ontilithi nonda mono omamoniko guugelele, manga nda li nda kotha. 6 Onda gandja elombwelo, aanongo ayehe yomuBabilon ye etwe kungame, opo ya fatululile ndje ondjodhi yandje. 7 Nena aayanekeli ayehe, oonganga, oompulile naakonekinyothi oye ya mo, nonde ya hokololele ondjodhi yandje, ihe inaa vula oku yi fatululila ndje. 8 Nena Daniel okwe ya mo. (Ohi ithanwa Beltshazzar, a lukilwa kalunga kandje.) Ombepo yookalunga aayapuki oyi li muye, onkee nde mu hokololele shoka nda yaguma. Onda ti kuye: 9 Beltshazzar, omukuluntu gwaayanekeli, onda tseya kutya ombepo yookalunga aayapuki oyi li mungoye nou shi iiholekwa ayihe. Ondjodhi yandje oyo ndjika. Lombwela ndje shoka tayi ti.
10 “Manga nda li nda kotha, onda mono emoniko lyomuti omuleeleka gu li pokati kuuyuni. 11 Ogwa koko omunene, sigo gwa adha mewangandjo nogwa monika kaantu ayehe ya kala muuyuni. 12 Omafo gagwo ogo opala nogwa kakata iiyimati — ya gwanena okuliwa kuuyuni auhe. Iiyamakuti ohayi gondjo momuzile gwagwo, oondhila otadhi tungile iihandhila yadho miitayi yagwo, niinamwenyo ayihe otayi li iiyimati yagwo.
13 “Manga nda li tandi dhiladhila emoniko ndyoka, onda mono omuyengeli ta kuluka megulu a pya ondjungu. 14 Okwa popi newi lyomokule a ti: ‘Kii po omuti, pomponeni iitayi yagwo, kweyii ko omafo gagwo, halakanitheni iiyimati yagwo. Tidhii mo iiyamakuti mugwo noondhila kiitayi yagwo. 15 Ihe oshithindi shi thigii mo mevi sha mangwa nomalyenge giiyela iiluudhe niikushu. Nashi kale melundu mokati komwiidhi.
“ ‘Ngashingeyi etheni, omume yi gwile komulumentu nguka, mu kalekeni mokati kiiyamakuti nokiimeno mokuti. 16 Omimvo heyali ota kala kee na we uuntu meni lye, ihe uuthitukuti. 17 Ndika olyo etokolo lyaayengeli mbeyaka ya pya ondjungu. Tseyithila ano aantu ayehe shaa mpoka kutya Kalunga gwokombandambanda oku na oonkondo okupangela uukwaniilwa auhe wopantu kombanda yevi note u pe ngoka ye mwene e mu hogolola — nando na kale omufupi gwomaantu.’ ”
18 Omukwaniilwa Nebukadnezzar okwa ti: “Ondjodhi oyo ndjika nda yaguma. Ngashingeyi, Beltshazzar, lombwela ndje shoka tayi ti. Kape na gumwe gwomaanongo moshilongo shandje ta vulu okulombwela ndje, ihe ngoye oto vulu, oshoka ombepo yookalunga aayapuki oyi li mungoye.”
Daniel ta fatulula ondjodhi
19 Daniel, ngu haku tiwa Beltshazzar, okwa li a kankwa noina vula okutya sha. Omukwaniilwa okwa ti kuye: “Beltshazzar, ondjodhi nelaka lyayo inayi ku kunka.”
Beltshazzar okwa yamukula: “Nkeyama, ando ondjodhi nefatululo lyayo li kale li na sha naatondi yoye nohangoye mwene! 20 Omuti ngoka omule gwa adha ewangandjo, ogwa vulu okumonika kushaa ngoka muuyuni. 21 Omafo gagwo oga li go opala, nogu na iiyimati ya gwana okupalutha uuyuni auhe. Iiyamakuti oya gondjo momuzile gwagwo, noondhila odha tungile iihandhila yadho miitayi yagwo.
22 “Nkeyama, ongoye omuti ngoka omule nomunankondo. Owa koko unene, sigo wa tsu mewangandjo, noonkondo dhoye odha taandele nuuyuni auhe. 23 Nkeyama, manga wa li we shi tongolola, omuyengeli okwa kuluka a zi megulu nokwa ti: ‘Kii po omuti nguka noku gu hanagula po, ihe oshithindi shagwo shi thigileni mevi. Shi mangeni nomalyenge giiyela iiluudhe niikushu, nomu shi thigile melundu lyomwiidhi, gwithileni omume kombanda yomulumentu nguka, ne mu mu kalithe mumwe niiyamakuti omimvo heyali.’
24 “Nkeyama, efatululo lyondjodhi yoye netokolo lyaKalunga gwokombandambanda mushoka tashi ke ku adha, olyo ndika: 25 Oto ka tidhwa mo mokati kaantu e to ka kala mokati kiiyamakuti. Omimvo heyali oto ka lya omwiidhi wa fa ondumetana, e to lala polweela, mpoka to gwilwa komume. Nena oto ka zimina kutya Kalunga gwokombandambanda oha pangele iilongo ayihe yaantu nota vulu oku yi pa shaa ngoka ye mwene e mu hogolola. 26 Aayengeli oya lombwele, oshithindi shi kale mevi. Shika otashi ti kutya ngoye oto ka kala omukwaniilwa ishewe, shaa wa tseya kutya Kalunga ota lele uuyuni auhe. 27 Nkeyama, taamba ano omayele gandje. Etha okuyona, longa shoka shu uka, sila ohenda oohepele. Nena oto kala u na elago.”
28 Ayihe mbika oya ka ningilwa omukwaniilwa Nebukadnezzar. 29 Konima yoomwedhi omulongo nambali manga a li ta lyanga pombanda yongulumbala ye muBabilon, 30 okwa ti: “Taleni, Babilon nkene oshinene! Ngame ongame nde shi tungu, shi ninge oshilandopangelo shandje, shi holole oonkondo noonkondopangelo dhandje, eadhimo lyandje nuunenepangelo wandje.”
31 Manga tuu inaa mana okupopya, lyo ewi otali popi megulu tali ti: “Mukwaniilwa Nebukadnezzar, pulakena shoka tandi ti. Uukwaniilwa woye owe u kuthwa ngashingeyi. 32 Oto ka tidhwa mo mokati kaantu e to ka kala mokati kiiyamakuti e to li omwiidhi wa fa ondumetana omimvo heyali. Nena oto ki ilonga okutseya kutya Kalunga gwokombandambanda oha pangele iilongo yaantu nota vulu oku yi pa shaa ngoka ye mwene e mu hogolola.”
33 Oohapu ndhika odha ka tsa mbalambala. Nebukadnezzar okwa tidhwa mo mokati kaantu e ta napa omwiidhi a fa ondumetana. Omume oya gwile kolutu lwe, nomafufu ge oga koko omale ga fa omalwenya gontsa, noonyala dhe dha homonoka mo dha fa oonyala dhoondhila.
Nebukadnezzar ta tanga Kalunga
34 Omimvo heyali sho dha piti po, omukwaniilwa okwa ti: “Onda ligamene kegulu, noondunge dhandje odha galukile ndje. Onda hambelele Kalunga gwokombandambanda e te simaneke nokutumbaleka ngoka ta kala e na omwenyo aluhe sigo aluhe.
“Ye ota ka lela aluhe sigo aluhe,
nuukwaniilwa we otau ka kala ko sigo aluhe.
35 Oye ta tala aakali kombanda yevi aanima yowala;
aayengeli megulu naantu kombanda yevi,
oye li mepangelo lye.
Kape na ngoka ta vulu okukondjitha ehalo lye
nenge okupula shoka ta ningi.
36 “Oondunge dhandje sho dha galukile ndje, esimano lyandje, uunenepangelo lyandje neadhimo lyuukwaniilwa wandje oya galulilwa ndje wo. Aambala yandje nomalenga gandje oga kundu ndje nombili, nonda shunithilwa oonkondo dhuukwaniilwa nesimano enene li vule lyonale.
37 “Nongashingeyi, ngame Nebukadnezzar, ote tanga, te hambelele note simaneke Omukwaniilwa gwomegulu. Shaa shoka ta longo, otashi kala sho opala noshu uka, nota shonopeke shaa ngoka ti inenepeke.”
Oruroto orutjavari rwa Nebukadnesar
1 Ombara Nebukadnesar wa hinda ombuze koviwaṋa na komihoko avihe na komaraka aehe mouye a tja: “Ohange onene ku eṋe amuhe!” 2 Purateneye komaserekarerero wandje wovihimise novikumise Ndjambi wOkombandambanda mbye ndji tjitira.
3 “Ovihimise Ndjambi mbye tjita ku eṱe ovyo, tjiri, ovinene nai!
Ovihimise eye mbye tjita, tjiri, ovinamasa!
Ndjambi Ombara nga aruhe. Ouhona we mau karerere nga aruhe.
Eye ma honapara okuza komuhoko nga komuhoko.”
4 Nebukadnesar wa hungira komurungu a tja: “Ami mba hupa nawa mondjuwo yandje youhona ambi nohange nouṋingandu ounene. 5 Nungwari mba urumisiwa i oruroto rwandje nu mba tirisiwa i ovirimunikise ngunda amba rara. 6 Ami mba rakiza ovayandjandunge vouhona avehe mObabilon kutja ve etwe ku ami, ve sore okundjiraera omaheero woruroto ndwi. 7 Ozombuke nozondjai nozonganga novatjiwe vozonyose avehe otji va hitisiwa moyandje, nami arire tji mbe ve raere oruroto rwandje; nungwari owo kave sorere ko okundjimangururira rwo. 8 Tjazumba Daniel otja hita. Eye wina aa isanewa Beltsasar, nu wa rukirwa mena romukuru wandje. Ombepo yoomukuru ovazere i ri mu ye, ami otji mbe mu raera oviṋa, mbi mba rotere. Ami mba tja nai ku ye: 9 Beltsasar, munene wozombuke, ami me tjiwa kutja ombepo yoomukuru ovazere i ri move, nokutja ove mo tjiwa oviundikwa avihe. Oruroto rwandje orondwi. Ndji raera kutja maru hee tjike.
10 “Ngunda amba rara mba muna otjirimunikise tjomuti omure tjinene mbwa ri mokati kehi. 11 Owo we kura nau rire omunamasa nga tji wa vaza keyuru, nu aa u sora okumunikwa i omundu auhe mouye. 12 Omaso wawo ya ri omawa omamanise, nu wa twako ovihape mbya yenena okuriwa i ovandu avehe mouye. Ovipuka vyokuti tjandje mavi suva momuzire wawo, nozonḓera za tungu oviruwo mozondavi zawo, novinamuinyo avihe tjandje mavi ri ovihape vyawo.
13 “Ami ngunda ame ripura notjirimunikise hi mba muna omuengeri omuyapuke ngwa ri omutjevere epatje ama rauka keyuru. 14 Eye wa zuvarisa neraka enene a tja: ‘Kee omuti nu mu pumbure ozondavi zawo, poreye omaso wawo mu rimbe ovihape vyawo. Rambeye ovipuka kehi yawo nozonḓera mozondavi zawo. 15 Nungwari otjiunda tji eseye mehi atji nekwamo rotjitenda nongoporo ndje tji kondoroka. Tji eseye mbo mokuti mehozu.
“ ‘Nambano u eseye omueme u wire komurumendu ngwi, nu mu eseye a ture puna ovipuka nomiti mokuti. 16 Oure wozombura hambombari eye ke nokukara nomeripuriro womundu, nungwari ma kara nomeripura wotjipuka. 17 Indji oyo ondyero yovaengeri ovayapuke mbe ri ovatjevere nomapatje. Nambano, ve eseye ovandu ngamwa akuhe ve tjiwe kutja Ndjambi wOkombandambanda u nouvara kombanda yomauhona wovandu, nokutja eye u ye yandja ku auhe eye ngu ma toorora nangarire komundu omurisusuparise tjinene.’ ”
18 Ombara Nebukadnesar wa tja nai: “Indwi orwo oruroto ndu mba rotere. Nambano, Beltsasar, ndji raera kutja oruroto ndwi maru hee tjike. Kape nomuyandjandunge wouhona ngwa sora okundjiraera posi ya ove porwe, orondu ombepo yoomukuru ovazere i ri move.”
Daniel ma handjaura oruroto
19 Komuhingo mbwi Daniel, wina ngu isanewa Beltsasar, wa uruma na kumwa nga tjaa ha sora okuhungira embo. Ombara ya tja nai ku ye: “Beltsasar, o urumisiwa i oruroto ndwi nombuze yarwo.”
Beltsasar wa zira a tja: “Muhona ombara, ami me zeri kutja oruroto ndwi nomahandjauriro warwo ru pwire ovanavita na ove, nungwari aru ha pwire ove. 20 Omuti mbwi omure tjinene nai nga tji mau kavaza keyuru aa u yenene okumunika ku auhe mouye. 21 Nomaso wawo ya ri omawa omamanise, novihape vyawo vya yenena okuparura ouye auhe. Ovipuka vyokuti aavi suva kehi yawo, nozonḓera za tunga oviruwo vyazo mozondavi zawo.
22 “Muhona ombara, oove ngu u ri omuti mbwi omure nomunamasa. Ove wa hapa tjinene nai nga tji wa kavaza keyuru, nouvara woye wa tandavara mouye auhe. 23 Muhona ombara, ove ngunda iyo tarere, omuengeri wa rauka keyuru na tja: ‘Kee omuti u ze po, nungwari ihi otjiunda tji eseye mehi. Tji mangeye ekwamo rotjitenda nongoporo nu mu tji ese mo mokuti momahozu. U eseye omueme u wire kombanda yomurumendu ngwi, nu mu mu ese a ture puna ovipuka oure wozombura hambombari.’
24 “Oruroto ndwi maru hee nai, muhona ombara, noviṋa Ndjambi wOkombandambanda mbya hungira kutja mavi tjitwa kove, ovyo mbi: 25 Ove mo rambwa nu mo isiwa mo mokati kovandu nu mo katura puna ovipuka vyokuti. Oure wozombura hambombari mo ri ehozu tjimuna onduwombe, nu mo rara mouhaiya wokuti omueme ku mau ke ku ningenisa. Nu mo itavere kutja Ndjambi wOkombandambanda ongu honaparera omauhona aehe wovandu, nokutja ongu ye yandja ku auhe eye ngwa toorora. 26 Ovaengeri va rakiza kutja otjiunda tjomuti tji isiwe mehi. Ihi matji hee kutja ove mo rire ombara rukwao tji wa itavere kutja Ndjambi ongu honaparera ouye auhe. 27 Nambano, muhona ombara, puratena komaronga wandje. Isa okutjita ouvi, tjita imbi mbi ri ovisemba, nu u ṱotjari novasyona. Notji mo karerere omuṋingandu.”
28 Oviṋa avihe mbi vya tjitwa kombara Nebukadnesar. 29 Kombunda yomieze omurongo na vivari ombara ngunda amai ryanga kombanda yomututu wondjuwo yayo youhona mObabilon, 30 otji ya tja nai: “Tara, Babilon tjiri otjinene nai! Ami mbe tji tunga kutja tji rire otjihuro tjandje ohongora okuraisa ouvara nomasa wandje nongeṋangeṋeno youhona wandje.”
31 Omambo nga ngunda aye hiya pita motjinyo tje kwa za eraka meyuru nda tja nai: “Mbara Nebukadnesar, puratena ku inga ngu me hungire! Ouvara wouhona woye nambano mau isiwa po pove. 32 Mo rambwa nu mo isiwa mo mokati kovandu, mo kakara puna ovipuka vyokuti nu mo karya ehozu tjimuna onduwombe oure wozombura hambombari. Otji mo itavere kutja Ndjambi wOkombandambanda u nouvara kombanda yomauhona wovandu, nokutja eye ma sora okuyeyandja ku auhe eye ngwa toorora.”
33 Omambo nga ya rira ouatjiri tjimanga. Nebukadnesar wa rambwa na isiwa mo mokati kovandu na karya ehozu tjimuna onduwombe. Omueme wa ningenisa orutu rwe, nozondjise ze za hapa okurira ozonde otja omainya wonguvi, nozonyara ze za rira ozonde otja ozonyara zonḓera.
Nebukadnesar ma tanga Ndjambi
34 Ombara Nebukadnesar wa tja nai: “Ozombura hambombari tji za kapita ami mba tara keyuru, nozondunge zandje otji za kotoka. Ami mba tanga Ndjambi wOkombandambanda ne hivirike nondjozokiro ingwi umwe ngu karerera nga aruhe.”
“Eye ma honapara nga aruhe,
nouhona we mau karerere nga aruhe,
okuza komuhoko nga komuhoko.
35 Eye u tara kovandu kombanda
yehi otja mbe ri oviṋa uriri;
ovaengeri meyuru novandu kombanda yehi
ve ri kehi youvara we.
Kape na ngu ma pirukire ombango ye,
na ngu ma pura imbi eye mbi ma tjiti.
36 “Ozondunge zandje tji za kotoka, ondjozikiro yandje nouvara wandje nongeṋangeṋeno youhona wandje otji vya kotorwa ku ami wina. Ovaungure vandje vouhona novaingona vandje ve ndji yakura, nami mba yarurirwa ouvara wouhona wandje, na wina ondjozikiro onene tjinene komeho yarutenga.
37 “Nu nambano ami, Nebukadnesar, me tanga nu me yozike nu me yerisa Ombara yEyuru. Oviṋa avihe mbye tjita ovyo ovisemba noviwa, neye ma susuparisa imba mbu mave ritongamisa.”
