Judab di gao-aob Hiskiab
(2 Kroniks 29:1-22 31:1)1 ǃNonaǁî kurib Elab ôab, Israeli gao-aob Hoseab ǂgaeǂguis dib ǃnâb ge Axasi ôab Hiskiaba ge Judab gao-ao kai, 2 ǀgamdisikoroǀa kurixab a hîa tsî ǀgamdisikhoeseǀa kuriga Jerusalems ǃnâ gere ǂgaeǂgui. ǁÎb îs ge Saxariab ôas Abijasa. 3 Hiskiab ge ǁîb aboxab gao-aob Davidi aiǁgausa sao tsî ǃKhūba a ǃgâibana gere dī. 4 ǁÎb ge ǀūben di ǀgoreǀîǃkhaide hîkākā, ǁîn di ǀuiǂkhâǃnâga khôaǁnâ tsî ǁgôa-elos Aseras di īga ge ǁhāǁnâ. ǁKhātib ge ǁîba Moseb ge dī hâ i brons ǀaob, Nehustan ti gere ǀonǂgaiheb tsîna ge khôaǂkhū, Israelǁîn ge nēs kōse ǁîba ǀanǀanǁguibade gere ǁguiba xui-ao. 5 Hiskiab ge ǃKhūb Israeli di Elob ai ge ǂgomaiǂnûi hâ i. Judab ge Hiskiab aiǃâ tsî ǁkhāti ǁîb khaoǃgâs tsîna ǁîb khami ī gao-ao-e ge ūhâ tama hâ i. 6 ǁÎb ge ǃKhūb ǃoagu ge ǂgomǂgomsa i, tsî ǁîba ge ǁnâuǀnamoǃnâ tama hâ i; ǃKhūb ge Moseba mā mîmādi hoadeb ge ǁîba gere ǁnâuǀnam. 7 ǃKhūb ge ǁîb ǀkha ge hâ i tsîb ge dīb ra xū-i hoa-i ǃnâ gere ǃgâiǃgâ. ǁÎb ge Siriab gao-aoba ge mâǃoa tsî ǁîb xa gaoǂam kaisen ǂgao tama ge i. 8 ǁÎb ge Filisteǁîna dan tsî ǁîn ǃāde ge ǁnāǂam, ǂkhari ǃārode xu kai ǃādi kōse, Gasas tsî ǁîs ǂnamipeb tsîna ǃkhōǂgā hâse.
9 Hakaǁî ǂgaeǂguis kurib Hiskiab dib, ǁnāb ge hûǁî ǂgaeǂguis kurib Israeli gao-aob Hoseab di ge iba. ǁÎb ǃnâb ge Siriab gao-aob Salmanesera Israeli ǃoagu torodī tsî Samariasa ge xāǂgā. 10 ǃNona kurigu khaoǃgâb ge ǃāsa ge dan. ǁNās ge ǃnaniǁî kurib Hiskiab ǂgaeǂguis dib tsî khoeseǁî kurib Hoseab ǂgaeǂguis dib ǃnâ ge isa. 11 Siriab gao-aob ge Israelǁîna ǃkhōsabese Asiriab ǁga ǃgû-ū tsî ǀnîna Halaxs ǃnâ, ǀnîna Haborǃāb ǀgūse Gosans ǀkharib ǃnâ tsî ǀnîna Mediab ǃādi ǃnâ ge ǁan kai.
12 Samarias ge Israelǁîn ge ǃKhūb, ǁîn di Eloba ǁnâuǀnam tama i amaga ge hîkākāhe. ǁÎn ge ǃKhūb ge ǁîn ǀkha dī ǃgaeǀhaosa khôa tsî ǃKhūb di ǃgāb Moseb ge ǁîna mā ǂhanugu hoaga ge ǃûǂam. ǁÎn ge ge ǁnâuǀnamoǃnâ i tsî ge ǃgâ ǂgao tama hâ i.
Sanherib ge Jerusalemsa ra ǁnāǂam
(2 Kroniks 32:1-19Jesaja 36:1-22)13 Hakaǁî kurib gao-aob Hiskiab ǂgaeǂguis dib ǃnâb ge Siriab gao-aob Sanheriba omǂnamisa ǃādi Judab dide ǁnāǂam tsî ǁîde ge dan. 14 Hiskiab ge Sanherib hîa Lakis ǃnâ hâba ge haisiba: “Tsūse ta ge go dī; sa toroǃkhamaoga ǂgae-oa re, o ta ge ǂgants ka xū-i hoa-e nî matare.” Ob ge Siriab gao-aoba Hiskiaba ge mîba, îb disiǀoadisi kiloxramgu ǀhaiǀurib tsî ǀguiǀoadisi kiloxramgu ǃhuniǀurib tsîna sîba bi. 15 Ob ge Hiskiaba Tempeli tsî gao-ommi tsîkha ǃnâ ge hâ i ǀhaiǀurib hoaragaba ge sîba bi. 16 ǁÎb ge ǁkhāti Tempeli dao-amdi ǃhuniǀurib tsî dao-amǃnaogab ge ǃkhûǀkhā-ū hâ i ǃhuniǀurib tsîna ǂamǁnâ tsî Sanheriba ge sîba. 17 Siriab gao-aob ge kai ǂnubis toroǃkhamaoga Lakisa xu, ǀgapi ǃharode ūhâ ǃnona ǂamkhoegu ǂgaeǂguis ǃnaka ge sî, Hiskiaba gu Jerusalems tawa sī nî ǁnāǂamga. Jerusalems tawa gu ge sī, o gu ge ǂomaogu sîsenǃkhaib di daob, ǀausa xu i ǁgam-e ra dâuǃnâ āb tawa hâb tawa ge mâ. 18 Tsî gu ge gao-aob Hiskiaba ge haisiba, o gu ǃnona ǂamkhoegu ǁîb diga ge ǂoaxa: Hilkiab ôab Eliakimmi, gao-ommi mûǂamao ge ib, Sebnab, gao-aob xoa-ao ge ib tsî Asab ôab Joaxi, xoaǁguigu mûǂamao ge ib tsîga. 19 Ob ge Siriab ǂamkhoegu di ǀguiba ǁîga mâpa xub Hiskiaba nē ǁkhoaǂgaosiba ra hō ǃkhaisab gao-aoba ra ǂan ǂgaosa ge mîba. 20 ǁÎb ge ge mî: “Toroǃkhams ǁkhāsib tsî ǀgaib tsîkha di soasa di mîde a ū ǁkhā, tits ra ǂâi? Tari-i tita ǃoagu khâikhâisens ǃnâ nî hui tsi tits ra ǂâi? 21 Egipteb xats nî huihe tits ge ǂâi hâ, xawe ǁîb ai ǃgâsens ge ǂāb ai ǁgâibasens ǁkhās khami i, ǁîb ge khôa tsî ǃommi ǃnâ nî ǃkhā tsi. ǁNātib ge Egipteb gao-aoba ǁîb ai ra ǂgomǃgâ khoe-i hoa-e ība.”
22 ǃAruǀî gu ge ǁîga ge mî: “ǁNā tamas ka io, ots ǃKhūb sa Elob aits ra ǂgomǃgâ ti ra mîba te ǂgao? ǁÎb di ǀgoreǀîǃkhaidi tsî altardi tsînab ge Hiskiaba ge hîkākā, Judab tsî Jerusalems tsîra khoenab ge Jerusalems ǃnâ hâ altars tawa ǀguin nî ǀgoreǀî ti mîba ǃnubai. 23 A ge gao-aob ǀons ǃnâ ǁnâugu re. Tita ge ǀgamǀoadisi hāga nî mā tsi, ǁnātikō ǃgôab khoegats ga hō ǁkhāo. 24 Sats ge hoagu xa ǃnaka mâ Asiriab ǂamkhoeb xaweb tsîn ǃoagu mâ ǁkhā tama hâ, tsîts kha Egipteb ai ra ǂgomǃgâ torokunidi tsî hāǃgapi-aogu tsînab nî sîba tsi ǃkhaisa. 25 ǂÂits ra ǃKhūb di huib ose ta sa ǃhūba, ǁîba ta nî hîkākāse ra ǁnāǂamsa? ǃKhūb ǂûb ge go mîba te, î ta ǁîba hîkākā.”
26 O gu ge Eliakimmi, Sebnab tsî Joaxi tsîga ǂamkhoeb ǃoa ge mî: “ǃGôahesatse, Aramiagowab ǃnâ sige ǀkha ǃhoa re, ǁîba ge ra ǁnâuǃā xuige; î tā Hebregowab ǃnâ ǃhoa-ū ge, ǂnubiǂgoab ai hâ khoen hoan ra ǃgâ xuige.”
27 Ob ge ǁîba ge ǃeream: “ǂÂi go ra sida gao-aob go sadu gao-aob tsî sago ǀguigo ta nē xūna nî mîbase a sî tesa? Hî-î, tita ge ǂnubiǂgoab ai ǂnôa khoen hoan ǁga ra ǃhoa. ǁÎn ge sago ǁkhāgo khami ǁîn xauba ǂû tsî ǁîn ǀūba nî ā.”
28 ǁNās khaoǃgâb ge ǂamkhoeba Hebregowab ǃnâ ge ǃhao: “ǃGâ re tare-eb Siriab gao-aoba ra mîba dusa. 29 ǁÎb ge ra ǃkhâikhom du, î du tā Hiskiab xa ǂgaeǂhapu kaisen, ǁîb ge sado a huiǂui ǁoa. 30 Tāb ǁîba ǃKhūb ai ǂgomaiǂnûi kai du. Tā ǂâi ǃKhūb nî huiǂui du, tsî sadu ǃās nî sida Siriab dida di toroǂnubis xa danhe ǃkhaisa nî ǁkhaesa. 31 Tā du Hiskiaba ǃgâ. Siriab gao-aob ge ra mîmā du, î du ǃāsa xu ǂoaxa tsî māǁnâsen. ǁNāti du ga dī, o du ge hoado sadu draibehaidi tsî sadu ǀnomahaidi ǂûna ǂû tsî du sadu tsauga xu ǁgam-e nî ā ǃkhaisa nî mā-amhe, 32 gao-aob ǁkhawa sadu ǃhūb ǂûb khami ī ǃhūb ǃnâ nî ǁan kai dus kōse. ǁNāpa du ge sadu draibeǃhanagu tsî ǃhoroǃhanagu tsîna nî ǂgā; ǁnāb ge ǀkhera-olib tsî danib tsîna ūhâ ǃhūba. Tita ra mîmā du khami du ga dī, o du ge ǁō tide xawe nî ûi. Tāb Hiskiaba ǂgaeǂhapu du tsî sado ǃKhūb nî huiǂui du ti ǂâi kai. 33 Nau ǁaedi di ǀguis xawes di eloba Siriab gao-aoba xu ǁîn ǃhūba huiǂuib ge? 34 Hamats tsî Arpads tsîra di eloga mâpa gu hâ? Sefarvaims, Henas tsî Iwas tsîdi eloga mâpa gu hâ? ǀGuib xaweba Samariasa huiǂuib ge? 35 ǀGuib nē ǃhūgu elogu diba ǁîb ǃhūba Asiriab gao-aoba xu huiǂuib ge? Tsî du kha sado ǃKhūb Jerusalemsa a huiǂui ǁkhā ti ra ǂâi?”
36 On ge khoena gao-aob Hiskiab xan ge mîbahe hâ i khami ǃnō tsî ǀgui xū-i tsîna khom tama ge i. 37 O gu ge Eliakimmi, Sebnab tsî Joaxi tsîga saran âga ǃoab xa ǀkhau tsî Asiriab ǂamkhoeb ge mî xūna gao-aoba sī ge mîba.
Hiskia ohamba yaJuda
1 Nomudo omutitatu waHosea yaEla, ohamba yaIsrael, Hiskia yaAhas, ohamba yaJuda, a ninga ohamba. 2 Omido daye da li omilongo mbali nanhano, eshi a ninga ohamba nokwa pangela muJerusalem omido omilongo mbali nomugoi. Nedina laina la li Abi yaSakaria. 3 Ndele ye okwa ninga osho sha yuka momesho Omwene ngaashi xe David a ninga. 4 Nokwa hanauna po oikulundu yokuyambela nokwa tataula eengudi domamanya, nokwa ka po omalupwelele aAsera neyoka loshikushu, Moses e li ningile, ye e li teyaula po, shaashi ovana vaIsrael ve li twiminina. Nokwe li ifana Nehustan. 5 Ye okwe lineekela Omwene Kalunga kaIsrael. Mokati keehamba daJuda, inamu monika nokonima yayo nokomesho yayo nande imwe ngaashi yo ya kala. 6 Heeno, okwa kanyatela mOmwene, ina kanduka mo muye ndele a diinina oipango yaye, oyo Omwene e i lombwela Moses. 7 NOmwene a kala pamwe naye. Keshe apa a ya, ye okwa li e nelao. Ndele ye okwe liteeka ohamba yaAsiria, ndele ine i longela vali. 8 Nokwa taataa Ovafilisti fiyo okuGasa nokoshilongo shavo, okudja koshungo yenangelo fiyo okoshilando shi nohotekuma.
9 Ndelenee momudo omutine wohamba Hiskia, owo omudo omutiheyali waHosea yaEla, ohamba yaIsrael, Salmaneser, ohamba yaAsiria ya homona Samaria ndele ye shi kondeka. 10 Ndele vo ove shi nangala pexulilo lomudo omutitatu. Momudo omutihamano waHiskia, owo omudo omutimugoi waHosea, ohamba yaIsrael, Samaria sha nangalwa. 11 Nohamba yaAsiria ya twala Ovaisraeli moukwatwa muAsiria, ndele va tula muHalag nopomunghulo waHabor, omulonga waGosan nomoilando yomuMedia, 12 shaashi inava dulika kondaka yOmwene Kalunga kavo, ndelenee va tauluka ehangano laye, ashishe osho Moses, omupiya wOmwene a popya, ndele inave i pwilikina ile oku i wanifa.
Jerusalem tashi kondekwa kOvaasiria
13 Ndelenee momudo omutimulongo nomutine wohamba Hiskia, Sanheerib, ohamba yaAsiria, ya homona oilando aishe i neehotekuma yomuJuda, ndele ye i hanauna po. 14 Opo nee Hiskia, ohamba yaJuda, ya shiivifila ohamba yaAsiria, ya li muLakis, tai ti: “Ame nda nyona. Shuna, dja po pwaame. Keshe osho to dike nge, ame ohandi yandje.” Nohamba yaAsiria okwa futifa Hiskia eekilograma omayovi omulongo doisiliveli neekilograma eyovi doshingoldo. 15 Ndele Hiskia okwa yandja oisiliveli aishe ya monika mongulu yOmwene nomomalimba emona ongulu yOmwene nomomalimba emona ongulu yohamba. 16 Pomafiku tuu enya Hiskia okwa kokola po oshingoldo shokoivelo nokeengudi dotembeli yOmwene nomeemango, osho Hiskia, ohamba yaJuda, kwa li e shi nateka ko, ndele e shi yandja kohamba yaAsiria.
17 Opo nee ohamba yaAsiria ya tuma Tartan naRabsaris naRabsake va dja kuLakis, ve nomatanga ovakwaita vahapu kohamba Hiskia kuJerusalem. Ndele vo ve uya popepi naJerusalem. Ndele vo eshi ve uya, ova kanghama petondokelo lomeva oketale lokombada, opondjila yokuya kepumbu lomufufuli woikafa. 18 Ndele va ifana ohamba. Opo nee Eliakim yaHilkia, elenga ekulunhu lomouhamba naSebna, omushangi, naJoah naAsaf, elenga ekulunhu, va pita pondje va ya kuvo. 19 Ndele Rabsake ta ti kuvo: “Lombweleni Hiskia: ‘Ohamba inene, ohamba yaAsiria, tai ti ngaha: Elineekelo ove we lineekela olashike? 20 Ove to diladila mbela nokutya, okupopyaana nomilungu okwo epukululo nonyati yomolwoodi? Ove to lineekele lyelye, eshi wa twa ondubo naame? 21 Tala hano paife, ove oho lineekele oshihati sholumbungu sha teka po, nokutya Egipiti, sho, ngeenge umwe te likolelele kusho, ohashi tu meke laye, ndele tashi li tyuula. Farao, ohamba yaEgipiti, osho i li kukeshe ou te i lineekele. 22 Ndelenee nye ngeenge tamu ti kwaame: “Fye hatu lineekele Omwene, Kalunga ketu,” haye ou, oikulundu yaye neealtari daye Hiskia a hanauna po, eshi a lombwela Juda naJerusalem: “Koaltari ei yomuJerusalem mu nokulinyongamena”? 23 Heeno, tweni hano eemhata nomwene wange, ohamba yaAsiria, ame ohandi ku pe eenghambe omayovi avali, ngeenge ove to dulu oku di kongela ovalondi. 24 Oto dulu ngahelipi okukandula po etotelo lelenga nande limwe lelenga linini li dulike komakwao aa omwene wange? Ndelenee ove ho lineekele kuEgipiti u mone ko omatemba oita novalondi veenghambe. 25 Ame onde uya, vati, inandi pula kOmwene, ndi lwife onhele ei, ame ndi i hanaune po? Omwene okwa lombwela nge, ta ti: Inda u ka lwife oshilongo eshi, u shi hanaune po.’ ”
26 Opo nee Eliakim, omona waHilkia, Sebna naJoah, ova lombwela Rabsake, tava ti: “Popya novanhu voye Oshiaramea, osheshi otu shi udite. Ino tu popifa mOshiheberi momatwi ovakwaita ovo ve li kohotekuma.” 27 Ndelenee Rabsake ta ti: “Omwene wange okwa tuma nge ashike komwene woye nokwoove ndi mu lombwele eendjovo edi, vati? Ina tuma nge kovalumenhu ve li omutumba kohotekuma, ava ve nokulya omatudi avo vene nokunwa omaxu avo vene pamwe nanye?” 28 Opo nee Rabsake a ehena ko, ta kala ofika ndele ta lalekida, ta popi Oshiheberi, ndele ta ti: “Pwilikineni eendjovo dohamba inene, ohamba yaAsiria! 29 Ohamba tai ti ngaha: ‘Inamu laipikwa kuHiskia, osheshi ye ita dulu oku mu xupifa. 30 Inamu lineekelifwa Omwene kuHiskia, eshi ta ti: Omwene ote mu xupifa shili, noshilando eshi itashi yandjwa momake ohamba yaAsiria.’ 31 Inamu pwilikina Hiskia. Osheshi ohamba yaAsiria tai ti ngaha: ‘Tu ningeni oukaume, fye nanye, nye mu liyandje, nye mu kale, keshe umwe ota li komuviinyu waye mwene nokomukwiyu waye mwene, ndele keshe umwe ta nu momufima waye. 32 Fiyo handi uya ndi mu ile, ndi mu twale kedu ngaashi olo leni: kedu loilya nolomaviinyu, kedu lomungome noloikokola yomiviinyu, kedu lomalumono nolomaadi eenyiki. Opo nee tamu ka kala nomwenyo, ndele itamu fi. Ndele inamu pwilikina Hiskia, osheshi ye ote mu pukifa, eshi ta ti, Omwene ote ke tu xupifa! 33 Oikalunga yoiwana oya xupifa tuu keshe umwe oshilongo shaye, momake ohamba yaAsiria? 34 Oikalunga yaHamat noyaArpad oi li peni? Oikalunga yaSefarvaim Hena naIva, oi li peni? Yo oya dula tuu okuxupifa Samaria momake ange? 35 Oshikalunga shomoikalunga yoilongo aishe olyelye, ou a xupifa oshilongo shaye momake ange, opo ngeno Omwene a dule okuxupifa Jerusalem momake ange?’ ”
36 Ndelenee ovakwaita va kala va mwena, inave mu nyamukula sha. Osheshi osho va lombwelwa kohamba: “Inamu mu nyamukula sha.” 37 Opo nee Eliakim yaHilkia, elenga ekulunhu lomouhamba, naSebna, omushangi, naJoah yaAsaf, elenga ekulunhu, ve uya kuHiskia, ve noikutu ya pombauka ndele tave mu shiivifile eendjovo daRabsake.