Abimelek
1 Abimelek yaGideon okwa yi kuShekem, nkoka kwa kala ezimo lyayina, 2 e te ya lombwele: “Oshike shi mu vulile oshikwawo? Okupangelwa kaalumentu omilongo heyali, ayehe aana yaGideon, nenge okomulumentu gumwe? Dhimbulukweni kutya Abimelek oye omukweni gwomekoto.” 3 Aakwawo yayina oye shi lombwele aalumentu Aashekem, mboka ya tokola okulandula Abimelek, oshoka omukwawo. 4 Oye mu pe iimaliwa iisiliveli omilongo heyali ya zi motempeli yaBaal-Berit, Abimelek nokwa thitha nayo aantu yaamakaha naakolokoshi. 5 Okwa yi koohe kuOfra, nokemanya limwe okwa dhipagele ko aamwahe omilongo heyali, aana yaGideon. Ihe Jotam, onkelo yaGideon, okwa holama ye ina dhipagwa. 6 Nena aalumentu ayehe yaShekem noyaBetmillo oya yi komwandi gwiidhila kuShekem, nkoka ya ningi Abimelek omukwaniilwa.
7 Jotam sho e shi uvu, okwa londo kondungu yondundu Garizim nokwe ya igidha a ti: “Pulakenii ndje, ne aalumentu yaShekem, opo Kalunga e mu pulakene! 8 Konalenale omiti odha li dha gongala, dhi ihogololele omukwaniilwa. Odha lombwele omuholivi: ‘Ninga omukwaniilwa gwetu.’ 9 Omuholivi ogwa yamukula: ‘Ndi ethe ooholivi dhandje hadhi zi omagadhi haga simanekitha ndje kaantu nokiikalunga, opo ndi mu pangele? Aawe.’ 10 Nena omiti odha lombwele omukwiyu: ‘Ila, u ninge omukwaniilwa gwetu.’ 11 Ihe omukwiyu ogwa yamukula: ‘Ndi ethe oonkwiyu dhandje oontoye, ngaye ndi mu pangele? Aawe.’ 12 Opo ihe omiti odha lombwele omuviinu: ‘Ila, u ninge omukwaniilwa gwetu.’ 13 Ihe omuviinu ogwa yamukula: ‘Ndi ethe omaviinu gandje haga nyanyudha aantu niikalunga, ngaye ndi mu pangele? Aawe.’ 14 Osho ngaaka omiti adhihe odha lombwele eno: ‘Ila, u ninge omukwaniilwa gwetu.’ 15 Eno olya yamukula: ‘Ngele omwa hala shili, ndi ninge omukwaniilwa gweni, nena ileni, mu gondje momuzile gwandje. Ngele itamu shi ningi, nena omulilo nagu ndwafuke miitayi yandje yomakwega notagu fike po omisedeli dhaLibanon.’ ”
16 Jotam okwa tsikile ko a ti: “Omwa kala tuu moshili nomuuyuuki, sho mwa ningi Abimelek omukwaniilwa gweni? Omwa simaneke tuu Gideon nokuninga nawa egumbo lye, ngaashi e shi ilongela? 17 Dhimbulukweni kutya tate okwa li e mu kondjele. Okwa hupula omwenyo gwe, opo e mu hupithe kAamidiana. 18 Ihe nena ndjika otamu kondjitha ezimo lyatate. Omwa dhipagele oyana aalumentu omilongo heyali kemanya limwe. Omukweni Abimelek, omuna gwohonda, omwe mu ningi omukwaniilwa gwaShekem. 19 Ngashingeyi ano shono mwe shi ningile Gideon negumbo lye, ngele oshu uka noshoshili, kaleni mu na ombili naAbimelek, naye na kale nombili nane. 20 Ihe ngele hasho, nena omulilo nagu ndwafuke muAbimelek, gu tyotyomeke aalumentu yaShekem naBetmillo. Omulilo nagu ndwafuke nomaalumentu yaShekem naBetmillo, gu lungunithe Abimelek.” 21 Ano Jotam sho a li a tila omumwahe Abimelek, okwa fadhuka po nokwa yi, a ka kale muBeer.
22 Abimelek okwa pangele Israel omimvo ndatu. 23 Nena Kalunga okwa tula etondathano pokati kaAbimelek naalumentu yaShekem noya tukulilathana iipotha. 24 Shika osha ningilwa okugeelela uutoni waAbimelek naalumentu yaShekem, mboka ya li ye mu kingika okudhipaga aana yaGideon omilongo heyali. 25 Aalumentu yaShekem oya tula aalangeli koondungu dhoondundu, noya yugu ayehe mboka taa piti po. Abimelek okwe shi hokololelwa.
26 Nena Gaal yaEbed okwe ya kuShekem naamwayina, naalumentu yaShekem oye mu inekele. 27 Oya yi ayehe komayana gawo gomiviinu e taa toonona omandjembele e taa ga kolo omaviinu e taa hanga oshituthi. Oya yi motempeli yoshikalunga shawo, moka ya li e taa nu noya nyana Abimelek. 28 Gaal okwa ti: “Tse aantu twa tya ngiini ano muShekem? Omolwashike tatu longele Abimelek? Oye olye nokwa zi peni? Omuna gwaGideon! Sebul oye elenga lye, ihe oshike tatu mu longele? Vulikeni kunyokokulu Hamor, omutoti gwezimo. 29 Ando ndi kale te wilike oshigwana shika, ando otandi shi kanyutulula kuAbimelek! Onda hala ndi tye kuye: ‘Ikolelela! Koleka omatanga goye e to ya okukondja!’ ”
30 Sebul, omuleli gwoshilando, okwa geye, sho a kundana omulombo gwaGaal. 31 Okwa tumu aatumwa kuAbimelek puAruma, ya tye: “Gaal yaEbed naamwayina oye ya kuShekem noitaa ke ku pitika nando, u kale moshilando. 32 Onkee ano ngoye naantu yoye zii ko uusiku, mu ye koshilangela kelundu. 33 Ngula penduka pepito lyetango, u ponokele oshilando ohaluka. Gaal sho te ya naantu ye oku ku kondjitha, ya gopagula, ngaashi tashi vulika.”
34 Osho Abimelek naantu ye oya yi uusiku e taa holama pondje yaShekem momatanga gane. 35 Abimelek naantu ye sho ya mono Gaal ta zi mo e ta thikama posheelo shoshilando, oya hololoka mo miilangela yawo. 36 Gaal okwe ya e ta ti kuSebul: “Heyi! Tala! Aalumentu oombeya taa ya taa zi koondundu.” Sebul okwa yamukula: “Kaye shi aantu, ndhoka omizizimba monyonga yondundu.”
37 Gaal okwa ti ishewe: “Tala nduno! Aalumentu oombeya taa kuluka taa ende kombanda yondundu, nongundu yimwe oya lambalala ondjila ya za komwandi gwiidhila.”
38 Nena Sebul okwa ti kuye: “Okana koye hoka wa lenga ho, oke li peni? Ndishi owa ti, oshike tatu longele omulumentu nguno Abimelek? Mbaka oyo aalumentu mboka wa popi nondhino. Ya matukila nduno, oyo mbo!” 39 Gaal okwa wilike aalumentu yaShekem e ta kondjitha Abimelek. 40 Gaal okwa fadhuka po, naAbimelek okwe mu landula. Oyendji oya li ye ehamekwa, unene posheelo shoshilando. 41 Abimelek okwa kala muAruma, naSebul okwa tidha Gaal naamwayina muShekem, opo yaa kale mo we.
42 Esiku lyanofu Abimelek okwa dhimbulula kutya Aasikem oya dhiladhila okuya ondapo momalundu. 43 Onkee a kutha aantu ye e te ya topola momatanga gatatu, ya ka langele momalundu. Sho a mono aantu ya thigi po oshilando, okwa hololoka ko, opo e ya dhipage. 44 Abimelek nongundu ye manga taa matuka yu uka komweelo gwoshilando, ye gu tonatele, omatanga omakwawo gaali oga ponokele aantu momalundu e taye ya dhipaga ayehe. 45 Olugodhi olwa tsikile esiku alihe. Abimelek okwa kwata oshilando, a dhipaga aantu yasho e te shi hanagula po noku shi gunda uuzigo.
46 Ano aawiliki ayehe mepopilongulu lyaShekem sho ye shi uvu, oya ka holama mohote yomotempeli yaBaal-Berit. 47 Abimelek okwa lombwelwa kutya oya gongala nkoka, 48 onkee okwa yi a londo kondundu Salmon naalumentu ye. Oko a kutha ekuya e ta tete oshitayi shomuti e te shi leke kepepe lye.
49 Osho ngaaka omulumentu kehe a tete oshitayi shomuti, noya landula Abimelek noya ndumbike iiti pohote. Oye yi tomeke, manga aantu ye li meni; aantu ayehe yomohote noya lokotele mo komulilo. Mbaka oya li aalumentu naakiintu ye thike peyuvi.
50 Nena Abimelek okwa yi kuTebes e ta kondeke oshilando e te shi kwata po. 51 Oshilando osha li shi na epopilongulu lya kola. Aantu ayehe, aalumentu naakiintu, naawiliki wo, oya ka holama ya matukile mo. Oyi ipatele mo e taa yi pombanda. 52 Abimelek sho e ya, a matukile epopilongulu, okwa yi komweelo, opo e li tomeke. 53 Ihe omukulukadhi gumwe oku umbu oshikweyithilomanya e tashi mokola nokunyanyula omutse gwe. 54 Abimelek okwi igidha nziya omumati omuhumbati gwomatati ge e te mu lombwele: “Pweya mo egongamwele lyoye, u dhipage ndje. Inandi hala taku tiwa kutya omukulukadhi a dhipaga ndje.” Omumati okwe mu tsu e ta si. 55 Aaisraeli sho ya mono Abimelek a si, oya shuna kaandjawo.
56 Osho Kalunga okwa galulile Abimelek shoka a ningile egumbo lyahe mokudhipaga aamwahe omilongo heyali. 57 Kalunga a talitha wo aalumentu yaShekem uudhigu moluugoyoki wawo, ngaashi Jotam yaGideon a ti, sho e ya tula omutima.
Abimelexi
1 Gideonni ôa Abimelexi ge ǁîb îs di ǀaokhoena ǃoa Sexems ǁga ǃgû tsî ǁîna ge mîba, 2 în Sexems di aoga dî: “Mâs xa du a ǃgâibahe? Hoa hûdisi ǀgôagu Gideonni digu xa du nî ǂgaeǂguihe tamas ka io ǀguib ǀgôab ǀguib xa du nî ǂgaeǂguihe? Tita a sadu di ǂhunuma ǀaokhoe ǃkhaisa ǁkhāti ǂâis ǃnâ ūhâ re.” 3 On ge ǁîb îs di ǀaokhoena ǁîb ǃaroma Sexems di aogu ǀkha ge ǃhoa, tsî gu ge ǁîga Abimelexa gu nî saosa ge mîǁgui, ǁîn di ǀaokhoeb ge i amaga. 4 ǁÎgu ge ǁîba ǀgui kiloxrammi ǀhaiǀuriba Baal-Beriti di tempela xu ge mā, tsîb ge ǁî-i ǀkha xūtama khoega ge ǃgae, î gu ǁîba sao. 5 Tsîb ge ǁîb îb oms ǃoa Ofras ǁga ǃgû tsî ǁnāpa ǁîb di hûdisi ǃgâsagu, Gideonni ôaga ǀgui ǀuis ai ge ǃgam. Gideonni di ǃgaoǀgôab, Jotammi ǀguib ge gaugausen tsî ge ûiǂoa. 6 O gu ge hoaraga aogu Sexems tsî Betmilos tsîra diga Sexems di aikehais tawa ǀhao tsî Abimelexa gao-aose ge mâi.
7 Nē ǃkhaisab ge ǁnâu, ob ge Jotamma Gerisimǃhommi ai sī mâ tsî ǁîgu ǁga ge ǃhao: “Sexems di aogo ǃgâ te re, ob ge Elob tsîna sago nî ǃgâ ǁkhā. 8 ǀGui ǃnā-e di ge haide gao-ao-e di ǁîdi ǂama nî ǀnauga ge ǀhao. Tsî di ge ǀkherahais ǃoa ‘Sasa sise di gao-ao kai re’ ti ge mî. 9 Os ge ǀkherahaisa ge ǃeream: ‘Saso di gao-ao kai ta nîs karao, o ta ge ti oli-i, elon tsî khoen tsîn ǃgôasiba ra mā-ūhe-i ǀkha nî ǀû.’ 10 O di ge haide ǀnomahais ǃoa ‘Sasa sise ǂama gao-ao kai re’ ti ge mî. 11 Xawes ge ǀnomahaisa ge ǃeream: ‘Saso ǂama ta nî gao-ao kais karao, o ta ge ti ǁkhoaxa, ǂkhon ǂûn ǀkha nî ǀû.’ 12 O di ge haide draibehais ǃoa ‘Sasa sise ǂama hā gao re’ ti ge mî. 13 Xawes ge draibehaisa ge ǃeream: ‘Saso ǂama ta nî mî gao-ao kais karao, o ta ge ti ǂauxûi-i, elon tsî khoen tsîna ra ǃgâiaǂgao kai i ǀkha nî ǀû.’ 14 O di ge hoaraga haide ǁkhūhais ǃoa ‘Sasa sise ǂama hā gao re’ ti ge mî. 15 Os ge ǁkhūhaisa ge ǃeream: ‘Saso di gao-ao kai ta nîsa so ga amase ǂhâbao, o ti sommi ǃnâ hā sâ. ǁNāsa so ga dī tama io, ob ge ǀaes ǁhabuba ti ǁkhūxa ǁnâuga xu ǂoaxa tsî Libanonni di sederhaide nî ǂhubiǂui.’
16 “ǂÂi du ra nēsi ǂhauǃnâ tsî ǂhanu-aise du go dīsa Abimelexa du go gao-aose dīo? Gideonni di ǂâiǂâisensa ǃgôasiba mā tsî ǁîb ǀaokhoena ǂhanuse du go sîsenū, ǁîb di dīgu ǀkhab ǃoaǂui hâ khami? 17 Ti îb ge ǃkhamba du ǃkhaisa ǂâis ǃnâ ūhâ re. ǁÎb di ûibab ge ǃaorosasib ǃnâ ge mâi, sadob Midianǁîna xu nî huiǂuiga. 18 Xawe du ge nētsē ti îb di ǀaokhoen ǃoagu go khâimâ. Sadu ge hûdisi ǀgôagu ǁîb diga ǀgui ǀuis ai ǃgam, tsî ǁîb ǃgās tawab ūhâ ǀgôab Abimelexa, sadu ǀaokhoeb a ǃkhais ǃaroma Sexems di gao-aose go mâi. 19 Nētsē du go Gideonni tsî ǁîb di ǀaokhoen ǀkha dīn nî ǂhauǃnâ tsî ǂhanus kao, o Abimelexi ǀkha ǃgâiaǂgao re; tsî ǁîb tsînab ǁkhāti sadu ǀkha ǂkhî re. 20 ǁNā tamas ka io, ab ǀaes ǁhabuba Abimelexa xu ǂoaxa tsî Sexems tsî Milos tsîra di khoena ǂhubiǂui. Ab ǁkhāti ǀaes ǁhabuba Sexems tsî Milos tsîra di khoena xu ǂoaxa tsî Abimelexa ǂhubiǂui.” 21 ǁÎb di ǃgâsab Abimelexi xab gere ǃao, xui-aob ge Jotamma ǃhū tsî Beers tawa sī ge ǁan.
22 Abimelexi ge ǃnona kuriga Israela ge ǂgaeǂgui. 23 Ob ge Eloba Abimelexi tsî Sexems di aogu tsîn ǁaegu khākhoesiba ge ǂgā tsî gu ge ǁîga ǁîb ǃoagu ge khâikhâisen. 24 Abimelexi tsî Sexems di aogu, ǁîba ge hûdisi ǀgôagu Gideonni diga ǃgam kaigu, ǂkhabadīb âgu ǃaroma nî ǁkharaheses ge nē ǃkhaisa ge ī. 25 Sexems di aogu ge Abimelexa gu nî ǃâuǁgoese khoega ǃhomgu ǂamǃnâ hâ kai. ǁNā khoegu ge ǁnāpa-u ra ǃkharu khoe-i hoa-e xūn â-e gere ūǀhana, tsîb ge Abimelexa ǁnāsa ge ǂanǂanhe.
26 Ebedi di ôab Gaali ge ǁîb di ǃgâsagu ǀkha Sexems tawa ge hā; tsî Sexems aogu ge ǁîba ge ǂgomǃgâ. 27 ǁÎgu hoagu ge ǁîgu ǃhanaga ǃoa ǃgû tsî draibena sī ǃora, ǂauxûi-e ǁîn ǀkha kuru tsî ǁâudība ge ūhâ. ǁÎgu ge ǁîn elob di tempeli ǃnâ ǂgâ, ǂû tsî ā, tsî ǃharaxū rase Abimelexi xa gere ǃhoa. 28 Ob ge Gaala ge mî: “Tarebe khoeǃnôa ge kha Sexems dige? Tare xū-i ǃaroma ge Abimelexa ra ǃoaba? ǁÎba a tari? ǁÎb kom Gideonni ôabao. Sebuli ge ǁîb xa ra mîmāhe, xawe sage tare-i ǃaroma ǁîba nî ǃoaba? Sadu Sexemǁîdu di aboxab Hamora du ǂgomǂgomsase hâba. 29 Nē khoen di ǂgaeǂgui-ao ta ga hâo, o ta ge Abimelexa ga dībē hâ. Tita ge ǁîba ‘Sa toroǂnubisa ǂhomi, îts ǂoaxa tsî hā ǃkham’ ti ga mîba hâ.”
30 ǃĀs di ǂgaeǂgui-aob Sebuli ge Gaali di mîdeb ge ǁnâuo, kaise ge ǁaixa. 31 Tsîb ge Arumas ǃoa Abimelexa ge haisiba: “Ebedi ôab Gaali ge ǃgâsagu âb ǀkha Sexems tawa hā tsî ǃās di khoena sats ǃoagu ra khâikhâiǃnâ. 32 Sats tsî sa aogu tsîgo ǁnâi tsuxuba hā, î go ǁîga ǃaub ǃnâ ǁgoeǃgâ. 33 ǁAri ǃnauǁgoaga khâi î ǃâubasen taman hâ hîa ǃāsa ǁnāǂam. Î go Gaali tsî ǁîb aogu ga sago ǃoagu nî ǃkhamse ǂoaxao, ǁîga ǁkhāts a khami sîsenū.”
34 O gu ge Abimelexi tsî ǁîb di toroǃkhamaogu hoaga tsuxuba ǂoa tsî haka ǃnandi ǃnâ Sexems ǃauga ge gaugausen. 35 Abimelexi tsî ǁîb aogu ge Gaali go ǂoaxa tsî ǃās di dao-ams tawa a mâ ǃkhaisa gu ge mû, o gaugausen gu ge hâ i ǃkhaide xu ge khâimâ. 36 Ob ge Gaala ǁîga mû tsî Sebula ǃoa ge mî: “Kō re, ǁnāgu ge aoga ǃhomgu di ǂaoga xu ra ǁgôaxa.”
Xaweb ge Sebula ge ǃeream: “Khoe tama gu ge; ǃhommi di sommi ge ǁnāba.”
37 ǁKhawab ge Gaala ge mî: “Kō re, ǁnāgu ge khoega ǃhomgu ǁaeguba xu ra hā, tsî ǀnîgu ge aimûǀgaru-aob di aikehais daoba-u ra hā.” 38 Ob ge Sebula ǁîb ǃoa ge mî: “Mâpab sa kai ǃhoaba nēsi hâ? Sa tamatsa tare-i ǃaroma da Abimelexa nî ǃoabasa gere ǂan ǂgao tsao. Nēgu ge ǁnā khoegu ǁîgu xats ge ǃharaxū rase gere ǃhoaga. ǃGû, î ǁîgu ǃoagu sī ǃkham re.” 39 Ob ge Gaala Sexems aoga ai-aiba tsî Abimelexi ǃoagu sī ge ǃkham. 40 Gaali ge ge ǃhū tsîb ge Abimelexa ǁîba ge ǃgôaǃgon. ǂGui khoen ge ǃās di dao-ams tawa ge ǃgamhe. 41 Abimelexi ge Arumas tawa ge ǁan tsî Sebuli ge Gaali tsî ǁîb di ǃgâsaga Sexemsa xu ge doeǁgaǂui tsî gu ǃaruǀî ǁnāpa ge ǁan ǁoa i.
42 Sao ra tsēs aib ge Abimelexa Sexems di khoen ǃaub ǁga ra ǂoa ǂgao ǃkhaisa ge ǂanǂui, 43 ǁnā-amagab ge ǁîb di khoega ū tsî ǃnona ǃnandi ǃnâ ǀgoraǂgā tsî ǃaub ǃnâ ge ǃâuǁgoe kai. Tsîb ge khoen ǃāsa xu ra ǂoaxa ǃkhaisab ge mûo, gaugausenni hâpa xu ǂoaxa tsî ǁîna ge ǃgam. 44 Abimelexi tsî ǁîb ǀkha hâ khoegu ǃās di dao-ams ǁga ǁîsa gu nî ǃûise ra ǃhae, hîa gu ge nau ǀgam ǃnanra di khoega khoena ǃaub ǃnâ ǁnāǂam tsî hoana ge ǃgam. 45 ǃKhammi ge hoaraga tsēsa ge aiǃgû. Tsîb ge Abimelexa ǃāsa dan, ǁîs di khoena ǃgam, ǁîsa khôaǁnâ tsî ǂō-e ǁîs ai ge tsoro.
46 Sexems tawa hâ ǂgō-ommi ǃnâ hâ ǂgaeǂgui-aogu hoagu ge nē ǃkhaisa gu ge ǁnâuo, El-Beriti di tempeli di ǁaposa hâǃkhais ǃnâ ge ǂgâ. 47 Abimelexi ge ǁîn hoan ǁnāpa ǀhao hâ ǃkhaisab ge mîbahe, 48 o ǁîb di khoegu ǀkha Salmonǃhommi ai ge ǂoa. ǁÎb ge ǃōsa ū, haisa xu ǁnâu-e ǁhāǁnâ tsî ǃhōb âb ai ge tani. Tsîb ge ǁîb khoega ge mîmā î gu ǁîgu tsîna ǃhaese ǁnāti dī. 49 Ob ge mâb hoaba ǁnâu-e ge ǁhāǁnâbasen. ǁÎgu ge Abimelexa sao tsî khoen ǂganaga hâ hîa, ǁnâuga ǁaposa hâǃkhais ai sī ǀhaoǀhaoǁgui tsî ge ǂhubi, tsîn ge hoaraga khoena ge ǁō, ǁaubexa ǀguiǀoadisi aogu tsî taradi tsîna.
50 Abimelexi ge ǁnās khaoǃgâ Tebes ǁga ǃgû, ǁîsa ǃnamiǂgā tsî ge ū. 51 ǁNā ǃās ǃnâb ge ǂgō-omma ge mâ i, tsîn ge ǃās di aogu, taradi tsî ǂgaeǂgui-aogu tsîn hoana ǁîb ǃnâ ge ǃkhoeniǂgâ. ǁÎn ge ǁnāpa ǂganamǂgāsen tsî ommi ǂamǃnâb ǁga ge ǂoa. 52 Abimelexi ge ǂgō-ommab nî ǁnāǂamseb ge sī, o dao-amsab nî ǂhubiga ǁîs ǀgūse a sī, 53 os ge ǀgui khoesa ǁkhamiǀuisa ǁîb danas ai aoǁnâ tsî danaǂkhōs âba ge khôaǂkhū. 54 Ob ge Abimelexa ǃhaese ǁîb ǁâtanina ta tani ǂkham khoeba ǂgai tsî ge mîmā: “Sa gôaba ǂgaeǂui îts ǃgam te; tarekhoes xa ta go ǃgamhe ti i nî mîhesa ta ǂgao tama xuige.” Ob ge ǂkham khoeba gôab ǀkha ge ǃkhā bi tsîb ge ge ǁō. 55 Israelǁîn hoaragan ge Abimelexi go ǁō ǃkhaisan ge mûo, omdi ân ǁga ge oa.
56 ǁNātib ge Eloba ǁîb di hûdisi ǃgâsaga ǃgams ǀkhab ge ǁgûb ǃoagu a dī ǂkhabadīb ǂama Abimelexa ge mādawa-am. 57 ǁKhātib ge Eloba Sexems khoen di ǂkhabadība ǁîna ge mādawa-am, Gideonni ôab Jotammi ge ǁînab ge ǀâxare ǁaeb ai mî hâ i khami.
